یازدهمین جلسه دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری با عنوان «ارزیابی سیاست‌های عمومی»

asatid
با حضور دکتر مهدی عبدالحمید استاد دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد؛

یازدهمین جلسه دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری با عنوان «ارزیابی سیاست‌های عمومی»

یازدهمین جلسه درسی دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری سازمان بسیج اساتید کشور با حضور اعضای هیأت علمی مسئول و عضو شبکه استانی اندیشگاه سیاست‌پژوهی و راهبردنگاری، اندیشکده‌ها و گروه‌های علمی مسأله محور بسیج اساتید سراسر کشور روز سه‌شنبه 23 دی ماه 1399 به صورت وبيناری برگزار شد.

به گزارش مرکز رسانه و ارتباطات نهضت استادی بسیج (ناب)، یازدهمین جلسه درسی دوره آموزشی حکمرانی و سیاستگذاری سازمان بسیج اساتید دانشگاه‌­ها، مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور با حضور اعضای هیأت علمی مسئول و عضو شبکه استانی اندیشگاه سیاست­‌پژوهی و راهبردنگاری، اندیشکده­‌ها و گروه‌­های علمی مسأله محور بسیج اساتید سراسر کشور روز سه‌­شنبه 23 دی ماه 1399 از ساعت 15:30 تا 17:30 به صورت وبيناری و با همکاری معاونت تربیت و آموزش سازمان برگزار شد.    

دكتر مهدی عبدالحمید، استاد دانشکده مدیریت دانشگاه علم و صنعت ایران در این نشست وبیناری بیان کرد: ارزشیابی در چرخه سیاستگذاری عمومی بعد از مراحل تشخیص مشکل، دستورکار گذاری، تدوین و اجرای خط­‌مشی جزو اساسی ترین مرحله این چرخه است و اندیشکده‌­ها و گروه­‌های علمی مسأله محور به‌عنوان مفصل بین علم و عمل، ضمن شناسایی و دستورگذاری درست مسأله برای پرهیز از خطای نوع سوم، می­‌بایست کل این فرایند و چرخه را مورد توجه قرار دهند. البته برخی خاتمه سیاست‌­ها را نیز به این چرخه اضافه می­کنند که چگونگی و نحوه انجام آن امری حساس و پیچیده است.

وی افزود: ارزشیابی یعنی اثرسنجی سیاست‌­ها بر روی گروه‌­های هدف، دیگر گروه‌­ها (اثرات سرریز)، وضعیت آینده علاوه بر وضعیت نزدیک، میزان هزینه‌­های مستقیم و منابعی که برای برنامه و خط­‌مشی هزینه شده و نیز میزان هزینه­‌های غیرمستقیم شامل فرصت­‌های از دست رفته می‌­باشد. به عنوان نمونه، میزان رضایت جمعیت هدف از طرح مسکن مهر و اثرات جانبی آن بر سایر گروه­‌ها را می­‌شود بر این اساس ارزیابی کرد.

این استاد دانشگاه، امواج ارزشیابی از دهه 1960 تا 1995 را شامل موج علمی (ارزشیابی مبتنی بر خروجی‌­ها، روش‌­های کمی و عقلانیت تجربی)، موج مشارکتی (ارزشیابی گفتگومحور)، موج نئولیبرال (رویکرد بازارمحور و مبتنی بر مدیریت دولتی نوین) و موج شواهدمحور (بازگشت به رویکرد علمی و تجربی ولی با تمرکز بر اثرات) دانسته و گفت: ضرورت دارد که خروجی­‌های (Output) یک سیستم به اثرسنجی (Impact) یعنی اثرات مهم برسد.

وی با بیان اینکه سیاستگذاری علم ارزش محور است، گفت: مهم­ترین مبنا در فهم مسأله و ارزشیابی سیاست این است که بدانیم مبانی فکری و ارزشی که می­‌خواهیم مسأله را شناسایی کنیم و سپس راهکار ارائه دهیم، چیست. 

مسئول اندیشکده حکمرانی بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت ایران عنوان کرد: پاسخگویی، حساب پس دهی و یادگیرندگی دولت جزو ضرورت­‌های ارزشیابی سیاستگذاری عمومی است که در این زمینه به فهم و درک مخاطبین سیاست نیز باید توجه شود. حضرت علی (ع) به مالک اشتر فرمود: «إنّما یُستَدَلُّ عَلَى الصّالِحینَ بِما یُجری اللّه ُ لَهُم عَلى ألسُنِ عِبادِه» یعنی اگر می­خواهید صالحین را بشناسید باید ببینید بندگان خدا در مورد آنها چه می­گویند.

عبدالحمید افزود: از منظر یادگیرندگی آنچه عموماً دولت‌­ها می­‌دانند شامل؛ میزان منابع مالی هزینه شده، تعداد ارباب رجوعان، میزان هزینه خدمات دولتی و میزان توجه و درگیری گرو‌ه‌­های ذینفع در خصوص خدمات و برنامه‌­هاست لیکن آنچه که دولت‌­ها عمدتاً نمی­دانند عبارتند از: میزان اثربخشی برنامه­‌ها بر روی جامعه، بازه زمانی لازم برای اثرگذاری، نوع اثرگذاری (مثبت یا منفی)، هزینه - فایده برنامه­‌ها به نسبت جامعه و وجود برنامه‌­های بدیل بهره ور.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه فلسفه و نوع عقلانیت، مدل­‌ها، شاخص­‌ها و روش­‌های ارزشیابی در جمهوری اسلامی ایران می­‌بایست به صورت نظام مند و بر اساس نظام حکمرانی اسلامی باشد، گفت: وقتی بورکراسی و نظام ارزشیابی سیاستی در ساختارهای اجرایی بر پایه تفکرات غرب باشد، شاخص‌­های ارزشیابی نیز به صورت نادرست انتخاب می‌­شود. بنابراین اشتباه محاسباتی نتیجه فقدان نظام ارزشیابی است. در جمهوری اسلامی ایران نیز اگر مدیران اجرایی عقلانیت اسلامی و مدیریت انقلابی و جهادی نداشته باشند، دچار اشتباه محاسباتی خواهند شد.  

عبدالحمید با تأکید بر لزوم واکنش فوق فعال در برابر تصاویر القایی غرب، افزود: ارائه تصویر جایگزین و قدرت شالوده شکنی تصاویر القایی و نیز تلاش برای هدایت عزم ملی به سوی تحقق وضعیت مطلوب­تر از طریق واکنش فوق فعال فراهم می­شود و می­بایست از واکنش­‌های انفعالی (رضایت به حفظ وضع موجود)، هم نوا (تلاش برای تحقق تصویر القایی)، آشفته حال (تلاش بدون برنامه برای گریز از سلطه طرح القایی) و فعال (تلاش برای بهینه سازی منافع در چارچوب طرح القایی) پرهیز و مبارزه کرد.

وی مطرح کرد: تمایز بین اثر و خروجی، تعیین گروه هدف، تمایز بین اثرات کوتاه مدت و بلندمدت، تمایز بین اثرات نمادین و ملموس جزو رهنمودهای ارزشیابی صحیح است و چنانچه نتوانیم احساس و ادراک مخاطبین سیاست از واقعیت را مدیریت کنیم، تأثیرگذاری آن اندک می­شود.  

عبدالحمید در پایان، دعواهای تعارضات سیاسی و ارزشی، اثر نمادین برخی از خط­‌مشی‌­ها، نگاه منفی خط­‌مشی‌­گذاران در خصوص نیت سوءگزارشات ارزشیابی، هزینه‌­های مالی، فکری، اعتباری و روانی فراوان و ایجاد تداخل بر روی برنامه­­‌های فعلی را جزو چرایی شکست اغلب ارزشیابی‌­ها عنوان کرد.  

گفتنی است، در ابتدای این جلسه، دکتر وحید آرایی قائم مقام اندیشگاه سیاست­‌پژوهی و راهبردنگاری سازمان بسیج اساتید کشور، ارزیابی سیاستی را جزو اساسی‌ترین مرحله چرخه سیاست‌گذاری دانست و گفت: اثربخشی و کارآمدی اجرای سیاست‌­ها با ارزیابی دقیق و جامع مبتنی بر نظامات ارزشی و اسلامی و منظومه فکری حاکم فراهم می‌­شود.  

عضو هیأت علمی گروه مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی بیان کرد: ارزیابی سیاستی اگر به درستی انجام گیرد به بهبود سیاست عمومی به طور پویا کمک و فرایند سیاستگذاری را اصلاح می­‌کند. چرا که طی فرایند ارزیابی، نحوه شکل­‌گیری اهداف و برنامه­‌ها، نحوه اجرا و اقدام و نیز دستاوردها سنجش می­‌شود.

مدیر آموزشی و تربیت نخبگانی سامان بسیج اساتید کشور در پایان تأکید کرد: سیاستگذاری اجرایی کشور در عرصه‌­ها و حوزه­‌های عملیاتی می­‌بایست در چارچوب اسناد بالادستی کشور بویژه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی باشد.

انتهای پیام/

افزودن دیدگاه جدید

About text formats

Restricted HTML

  • تگ‌های HTML مجاز: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.