شماره 140 نشریه بصائر تحلیلی؛

پ, 11/27/1401 - 21:46

شماره 140 نشریه بصائر تحلیلی؛

معاونت تبیین و گفتمان‌سازی سازمان بسیج اساتید کشور منتشر کرد:  

 

مبانی، بازتاب، آثار و نتایج

عفو گسترده رهبری

چکیده

1- خداوند در آیه ۱۷۸از سوره بقره عفو وگذشت به ویژه در حال قدرت بر انتقام ومجازات را می‌ستاید و بر کسانی که در حال قدرت و توان از حق خویش می گذرند و با بزرگواری چشم بر مجازات می‌بندند، آفرین می فرستد وآن را بعنوان امری معروف وهنجاری پسندیده و نیکو مورد تشویق قرار می‌دهد.

2- عفو و بخشش گسترده و مشروط متهمان در اغتشاشات اخیر از سوی رهبرمعظم انقلاب در شرایطی اتفاق افتاد که نظام اسلامی از اغتشاشات و ناامنی‌های اخیر بصورت میدانی رها شده و این موضوع در حال حاضر مدیریت شده بود. بنابراین بخشش و عفو فریب خوردگان در شرایط اقتدار نظام صورت گرفته است. بخشش و عفو افرادی که ارتباط جاسوسی، شاکی خصوصی، عدم تخریب و آتش‌زدن تاسیسات دولتی و عمومی و ... ندارند، نشان می‌دهد که نظام بدنبال جذب حداکثری است و اجازه نمی دهد که دشمن با رویکرد رسانه ای خود در فریب دادن افراد بتواند مخالفین نظام را افزایش دهد.

3- در داخل نیز طیف ها و افراد مختلفی از این اقدام نظام حمایت کردند و در راستای آثار مثبت این اقدام با افکار عمومی سخن گفتند؛ افرادی همچون علی مطهری، غلامحسین کرباسچی، محسن هاشمی‌رفسنجانی، محمدعلی ابطحی رئیس دفتر خاتمی ، حسن روحانی رئيس‌جمهور سابق و ... این اقدام را در راستای ترمیم شکاف اجتماعی، تحلیل و ارزیابی نمودند.

4- از جمله مهم ترین آثار و پیامدهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عفو رهبری عبارتند از:

1) امید آفرینی و تقویت همبستگی. 2) جلوگیری از عادت به بزهکاری در اثر ماندگاری زیاد در زندان. 3) خنثی سازی جنگ تبلیغاتی و فریب رسانه ای دشمن. 4) از بین بردن انگاره بیشینه سازی طرفداران سلطنت طلبان و ضد انقلاب.5) تغییر در فرایند ادراک سازی و نوع تحلیل. 6)ضربه به انسجام بیرونی مخالفین، معاندین و سلطنت طلبان. 7) تغییر مسیر انسداد و سیاه‌نمایی وضعیت کشور به آینده روشن. 8) رشد فضایل اخلاقی جامعه. 9) رشد سرمایه اجتماعی و بازآفرینی اعتماد عمومی. 10) تمرکز نظام برای حل مسئله نه جمع شدن مسئله.

5- مهم ترین پیام عفو و بخشش گسترده حضرت آقا می تواند این باشد که همه نهادها و کارگزاران نظام در هر سطوحی باید نسبت به ترمیم شکاف ها و فاصله های برساخته شده توسط دشمن اقدام نمایند و فاصله‌ها را از بین ببرند.

                                                      

مبانی، بازتاب، آثار و نتایج

عفو گسترده رهبری

مقدمه

به مناسبت فرارسیدن چهل‌وچهارمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و اعیاد ماه رجب و در پی پیشنهاد رئیس محترم قوه قضاییه به رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر موافقت با عفو و تخفیف مجازات جمع قابل توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر و همچنین محکومان دادگاههای عمومی و انقلاب و سازمان قضایی نیروهای مسلح، رهبر انقلاب اسلامی با این پیشنهاد موافقت کردند. موافقت رهبری با این پیشنهاد در شرایطی صورت گرفت که در طول مدت آشوبها و اغتشاشات اخیر جهت هجمه‌ها و توهین‌ها به سمت ایشان بود. محور شیطانی عبری- عربی- غربی با شانتاژ رسانه ای دروغین با عناوین فریبنده و اخبار کذب سعی داشت رهبری انقلاب را عامل اصلی شرایط بد اقتصادی کشور معرفی کند. در این وضعیت جریانی که خود عامل عقب ماندگی های دهه 90 است، با رویکردی فریبنده بدنبال بهره‌برداری از این موضوع بود که بتواند چهره خود را باز سازی کند. بنابراین اقدام راهبردی رهبر معظم انقلاب مبنی بر عفو گسترده فریب خوردگان فتنه اخیر، سیاست رسانه ای دشمن مبنی بر ایجاد فاصله بین نظام و مردم و ایجاد دوگانه معیشت- رهبری را خنثی و بار دیگر ضرورت و اهمیت جایگاه رهبری را ثابت نمود. نگاه پدرانه، دلسوزانه و توام با رٱفت اسلامی نظام جمهوری اسلامی و در رأس آن امام خامنه‌ای رابطه بین امت- ولایت و انقلاب و مردم را استحکام بخشید.

از این رو توجه به مفاد عفو گسترده محکومان نشان می‌دهد که این رفتار کاملا عقلانی و بر اساس منافع ملی صورت گرفته است و یک بازی برد- باخت برای نظام در مقابل دشمنان، مخالفین و معاندین محسوب می‌شود.

شرایط عفو محکومان اغتشاشات به شرح ذیل اعلام شد:

1- نداشتن جرم جاسوسی

2- نداشتن جرم قتل و جرح عمدی

3- نداشتن شاکی یا مدعی خصوصی

4- نداشتن ارتباط مستقیم با سرویس‌های اطلاعاتی

5- نداشتن جرم تخریب و آتش‌زدن تاسیسات دولتی و عمومی

الف- مبانی دینی عفو حکیمانه رهبری

بخشش یک فضیلت اخلاقی است که در برابر خطای دیگران انجام می‌شود و قابل آموزش دادن است. هرچند انتقام گرفتن پاسخ طبیعی انسان در برابر خطاهای دیگران است اما بخشش شاهراه سلامت روانی است. عفو و بخشش به معنی روحیّه ی گذشت از تقصیر و اشتباه دیگران و ندیده گرفتن اشتباه های آنان و نرمی در برخورد با دیگران و سخت گیری نکردن در برابر خطای آنان می باشد. هرگاه در جامعه حوادثی روی دهد که حسّ نزاع و انتقام گیری را تحریک کند و صرف اجرای قانون که طبعاً خشک و بی روح است نمی‌تواند مسئله را به طور ریشه ای حل و فصل کند.

1- جایگاه بخشش در قرآن کریم

 خداوند در آیه ۱۷۸از سوره بقره (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَى بِالْأُنْثَى فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ذَلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ) عفو وگذشت به ویژه در حال قدرت بر انتقام ومجازات را می‌ستاید و بر کسانی که در حال قدرت وتوان از حق خویش می گذرند و با بزرگواری چشم بر مجازات می‌بندند، آفرین می فرستد وآن را بعنوان امری معروف وهنجاری پسندیده ونیکو مورد تشویق قرار می‌دهد.

خداوند در آيات ۲۲ سوره نور (وَلَا يَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَالسَّعَةِ أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَى وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ)

 و ۱۴ سوره تغابن (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ) می‌فرمايد: «زمينه‌سازی برای جلب غفران و آمرزش الهی از ثمرات عفو و گذشت است.

 و در آيات ۱۳۴( الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرّاءِ وَ الضَّرّاءِ وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النّاسِ وَ اللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ)، 135( وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُوا اللّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ)، 136 (أُولئِکَ جَزاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلینَ) سوره مبارکه آل عمران و آيات ۶۳ تا ۷۶ سوره فرقان اشاره دارد كه پاداش بهشت جاويدان و بهره‌مندی از مواهب هميشگی آن از پاداش‌های عفو و گذشت است.

همچنين خداوند در آيه ۴۰ سوره شورا عفو و اغماض از خطای ديگران و اصلاح بدی آنان را نيك دانسته و گذشت را موجب پاداش ويژه خداوند بر می‌شمارد و در آيات ۵۲ و ۵۴ سوره قصص با ذكر داستان مؤمنان اهل كتاب كه دريافت‌كننده دو اجر و پاداش برای تحمل در برابر كفار و عفو وگذشت از آزار آنان است، توضيح می‌دهد.

آيه ۲۲ سوره نور بيان می‌دارد كه علاقه انسان به غفران الهی و جلب عنايت وی زمينه‌ای برای عفو وگذشت از خطای ديگران است و در آيه ۶۶ سوره توبه خداوند می‌فرمايد: اگر انسان از جرم‌ها، گناهان و خطاهای كوچك ديگری چشم‌پوشی كند، خداوند از گناهان و خطاهای بزرگ او چشم‌پوشی می‌كند.

گذشت از لغزش‌های مردم نه تنها موجب جلب رحمت الهی و بهره‌مندی از آرامش برخاسته از آن می‌شود، بلكه موجب جلب و جذب محبت الهی نيز می‌شود و آدمی را در جرگه محبان خداوندی قرار می‌دهد كه رسيدن به مقام حب الهی در حقيقت رسيدن به بسياری از كمالاتی است كه در آثار محبت الهی بيان شده است كه در آيات ۱۳۴ آل‌عمران و ۱۳مائده به اين موضوع اشاره شده است و قرآن در آيه ۳۴ فصلت می‌فرمايد: «عفو و گذشت عامل جلب و جذب دوستی‌ها و به‌وجود آورنده زمينه‌های پيوند اجتماعی و خانوادگی است و دشمنی‌ها را از بين می‌برد.

2- بخشش در سیره ائمه اطهار:

معصومين عليهم السلام در زندگي خود، نمونه هاي کمال انساني بودند، و براي بشريت پس از خود، ميراثي بزرگ و با ارزش در مورد رفتار و اخلاق اسلامي، باقي گذاشتند. گذشت، از اوصاف پسنديده‌اي است که معصومين (ع) در حد اعلا از آن برخوردار بودند.

یکی از رویدادهای مشهور واقعۀ کربلا مربوط به ماجرای «حرّ بن یزید ریاحی» است. در واقع امام حسین علیه السلام با بخشش وی، او را شیفته خود ساخت و حر در واقعه عاشورا با سپاه یزید جنگید و شهید شد.

 امام صادق عليه السلام از قول رسول خدا (ص) مي فرمايد: " عليکم بالعفو، فان العفو لا يزيد العبد الا عزا، فتعافوا يعزکم الله" بر شما باد به گذشت، گذشت جز بر عزت بنده نمي افزايد. پس از يکديگر بگذريد، تا خداوند شما را عزيز گرداند.

حضرت علي (ع) مي فرمايد: "العفو تاج المکارم" گذشت، سرآمد اخلاق نيک است.

امام صادق (ع) فرمود: "زني از يهود براي رسول خدا گوسفند کباب شده اي را که با سم مهلکي آميخته شده بود، هديه آورد تا آن حضرت را مسموم کند، ولي رسول خدا به وسيله ي وحي از آن توطئه، آگاه گرديد و ضمن احضار زن، علت اين کار را از او جويا شد، وي جواب داد: با خود انديشيدم که اگر تو در واقع فرستاده ي خدا باشي اين سم به تو اثر نمي کند و اگر پادشاه هستي، مردم از شر تو ايمن مي شوند. رسول خدا (ص) آن زن را بخشيد، در حالي که مي توانست او را به خاطر اين اقدام بکشد.» (بحارالانوار، ج 16، ص 265)

حضرت علي (ع) در هنگام شهادت به فرزندش امام حسن (ع) درباره ي قاتل خود فرمود: "اگر زنده ماندم، خود مي دانم چه کنم (يا قصاص مي کنم يا مي بخشم) و اگر مرگ، مرا گرفت که وعده گاه من است. اگر من او را بخشيدم و عفو کردم، موجب نزديکي من به خداوند است، عفو براي شما نيکوکاري و حسنه است، پس (بهتر است) شما نيز او را ببخشيد.» ( نهج البلاغه، فيض، نامه 2

1-2- عفو زيردستان:

رسول خدا (ص) و ائمه ي معصومين (ع) نسبت به اين قشر، توجه خاص داشتند و به امور آنان رسيدگي مي کردند؛ از خطاي آنها مي گذشتند و پس از مدتي آنها را در راه خدا آزاد مي کردند. شخصي نزد رسول خدا (ص) از بدرفتاري خدمتکارانش شکايت کرد. پيامبر فرمود: آنها را عفو کن تا اصلاح شوند آن مرد گفت: اي فرستاده خدا! آنها در بي ادبي و بدرفتاري مثل هم نيستند. (بعضي خيلي نافرماني مي‌کنند) حضرت فرمود: آنها را ببخش و نسبت به آنها گذشت داشته باش. آن مرد چنين کرد. ( ميزان الحکمه، ج 6، ص 371، دفتر تبليغات اسلامي.) معصومين (ع) نيز از خطاي زيردستان و گنهکاران مي گذشتند و گناه آنها را با نيکي، جبران مي کردند.

2-2- عفو جاهلان:

 پيشوايان معصوم عليهم السلام نسبت به قشر جاهل و نادان جامعه که بسا از مؤمنين هم بودند، رفتاري ملايم و همراه با ملاطفت داشتند، چون اين گونه افراد اگر جسارتي هم مي کردند به خاطر بينش ضعيف و کم خردي آنان بود. جابر مي گويد:" پس از جنگ حنين که غنايم بدست مسلمين افتاد، رسول خدا (ص) از سکه هاي غنيمتي که روي لباس بلال ريخته بود بر مي داشت و بين مردم تقسيم مي‌کرد؛ در اين حال فرد ناداني به پيامبر گفت: اي فرستاده خدا! عدالت را در تقسيم اموال رعايت کن! پيامبر (ص) فرمود: واي بر تو اگر من عادل نباشم! چه کس مي تواند عدالت را اجرا کند؟

يکي از اصحاب برخاست که او را به خاطر اين جسارت، گردن بزند، پيامبر مانع شد و فرمود: پناه بر خدا از اين که مردم بگويند محمد اصحاب خود را مي کشد، آنگاه او را بخشيد» (محجه البيضا، ج 4، ص 146، بيروت)

انس بن مالک مي گويد: "يک عرب روستايي به پيامبر رسيد و عباي حضرت را به سختي کشيد، به طوري که روي گردن آن حضرت، اثر گذاشت. سپس با لحني خشن گفت: اي محمد! از اموال خداوند که در نزد توست به من بده. پيامبر به وي توجهي کرد و خنديد و دستور داد تا مبلغي به او بپردازند».( بحارالانوار، ج 16، ص 23)

مردي از اهل شام که تحت تأثير تبليغات زهرآگين معاويه نسبت به اهل بيت (ع) قرار گرفته بود، وقتي امام حسين (ع) را ديد، شروع به فحش و ناسزا گفتن به امام کرد، امام حسين (ع) همچنان ساکت بود تا اينکه فحاشي مرد شامي به پايان رسيد؛ امام رو به وي کرده فرمود: "اي پيرمرد! گمان مي کنم که غريب هستي اگر چيزي بخواهي به تو مي دهيم، اگر راه گم کرده اي نشانت مي دهيم، اگر گرسنه اي، سيرت مي‌کنيم، اگر نيازمندي، تو را بي نياز مي کنيم. " مرد شامي، ساکت و مبهوت به چهره ي امام نگاه مي کرد و متحير ماند که چه بگويد و چگونه عذرخواهي کند در پايان، با شرمساري گفت: خدا خود مي‌داند که رسالت خويش را در کدام خاندان قرار دهد. ( داستان راستان، ج 1، ص 28، با اندکي تصرف، صدرا)

3-2- عفو مخالفان:

معصومين (ع) حتي با مخالفان و دشمنان خود نيز مهربان و با گذشت بودند. رسول اکرم (ص) پس از فتح مکه خطاب به کفار آن ديار فرمود: «الا لبئس جيران النبي کنتم لقد کذبتم و طردتم و اخرجتم و آذيتم، ثم ما رضيتم حتي جئتموني في بلادي تقاتلوني؛ اذهبوا فانتم الطلقاء» (بحارالانوار، ج 21، ص 109) بدانيد که شما بد همسايگاني براي پيامبر بوديد، و او را تکذيب کرديد، او را از خود رانديد، بيرون کرديد، و مورد اذيت قرار داديد، و به اين مقدار راضي نشديد و آمديد در ديار من و آتش جنگ را افروختيد. هم اکنون برويد همه ي شما آزاد هستيد.

عبدالله بن اميه برادر «ام سلمه» همسر رسول خدا (ص) که از دشمنان کينه توز و سرسخت پيامبر بود، پس از فتح مکه هر چه نزد آن حضرت مي آمد و تقاضاي ديدار مي کرد، رسول اکرم به وي اعتنا نمي‌کرد، تا اينکه نزد ام سلمه خواهر خود رفت و وي را واسطه قرار داد. آنگاه حضرت از گناهان و خطاهاي وي گذشت و او را مورد عفو قرار داد. (ناسخ التواريخ، ج 1، ص 181، اسلاميه)

علي عليه السلام پس از پيروزي در جنگ جمل، باقي مانده ي سپاه دشمن را مورد عفو و رحمت خويش قرار داد و عايشه را که از سران فتنه و دسيسه بود بخشيد و با احترام به مدينه باز گرداند. از اين قبيل موارد در زندگي معصومين (ع) فراوان به چشم مي‌خورد که نقل آنها خود کتاب مستقلي مي‌طلبد.

ب- اهمیت عفو حکیمانه رهبری

1- عفو و بخشش مشروط محکومان فتنه اخیر در شرایطی اتفاق افتاد که نظام اسلامی از اغتشاشات و ناامنی های اخیر بصورت میدانی رها شده بود و این موضوع در حال حاضر مدیریت شده است. بنابراین بخشش و عفو فریب خوردگان در شرایط اقتدار نظام صورت گرفته است.

2- پیشنهاد و موافقت با عفو آشوبگران در شرایط آرام و به‌ دور از فشار سه ضلعی در حوزه رسانه- سیاست - تحریم اتفاق افتاده است. پیام بخشش در شرایط فعلی به دشمنان قسم خورده جمهوری اسلامی این است که نظام در شراط فشار و تنش هیچ گونه امتیازی نداد و عقب نشینی نکرد. اهمیت این رفتار راهبردی زمانی مشخص می شود که تصور شود در اوج اغتشاشات و فشار رسانه‌های دشمن در مهر و آبان، نظام اقدام به بخشش فریب خوردگان می کرد. در این شرایط گروه های فشار این تاکتیک را که فشار جواب می دهد، مطرح و باعث بالارفتن ناامنی ها در کشور می‌شدند.

3- عفو و بخشش فریب خوردگان فتنه اخیر در شرایطی اتفاق افتاد که نیروهای امنیتی و اطلاعاتی توانستند به سرنخ های خوبی در حوزه نفوذ دشمن دست پیدا کنند و نفوذی‌های دشمن را شناسایی کنند. بنابراین عفو مشروط نشان می دهد که افراد تاثیرگذار در ایجاد آشوب و ناامنی باید منتظر مجازات سنگین خود باشند.

4- بخشش و عفو افرادی که ارتباط جاسوسی، شاکی خصوصی، عدم تخریب و آتش‌زدن تاسیسات دولتی و عمومی و ... ندارند، نشان می دهد که نظام بدنبال جذب حداکثری است و اجازه نمی‌دهد که دشمن با رویکرد رسانه‌ای خود در فریب دادن افراد بتواند مخالفین نظام را افزایش دهد. بدون شک افراد آزاد شده در کلاس‌های توجیهی و شناخت اهداف دشمن شرکت کرده و به راهبرد دشمن پی برده‌اند. بنابراین رفتار نظام به نوعی تبدیل رفتار دشمن به فرصت محسوب می‌شود که توانست فریب خوردگان را به نوعی وام‌دار نظام کند. از این رو به نظر می رسد که فریب خوردگان دیروزی، آگاهان امروزی باشند که در مقابل شگرد رسانه ای دشمن دیگر فریب نخواهند خورد.

5- از آنجایی که دشمن سعی داشت با قبح شکنی از رهبری انقلاب، قداست جایگاه و مصداق رهبری را از بین ببرد و شخصیت ایشان را تخریب کند، این اقدام رهبری، خط بطلانی بر آن رویکرد بود و دوباره شخصیت وی بعنوان یک پدر دلسوز، رهبر آگاه با جایگاه بالای معنوی در بین همگان ترسیم شد.

6- رفتار رهبری نشان می دهد که نظام اسلامی جوانان کشور را به عنوان سرمایه ملی و اجتماعی می‌نگرد. «جهاد برای ساختن ایران» را یکی از مهم‌ترین وظایف جوانان به عنوان «طلایه‌داران انقلاب در بیانیه گام دوم» در نظر گرفته است. به همین علت، در اغتشاشات اخیر همه دستگیرشدگان را در یک دسته‌بندی قرار نداد. بلکه افرادی که بازمانده‌های عناصر ضربه خورده از جمهوری اسلامی همچون منافقان، تجزیه‌طلبان، سلطنت‌طلبان و خانواده‌های ساواکی‌های منفور یا عامل خارج هستند را از جوانانی که بر اثر هیجان ناشی از ملاحظه فضای مجازی به خیابان آمده‌اند، جدا کرده و دسته دوم مورد عفو رهبر معظم انقلاب قرار گرفتند.

7- قطعا جریان ضدانقلاب از این دستور رهبری نگران و ناراحت است. آنها در خارج از ایران با پول‌هایی که مثلث عبری‌ـ‌ عربی‌ـ غربی در اختیارشان قرار می‌دهد، یکی از مهم‌ترین عوامل اغتشاشات هستند، اما خودشان در خارج از کشور در عافیت کامل قرار دادند. آنها همواره ناامیدی و سیاه‌نمایی را در جامعه گسترش می‌دهند و قطعا حتی از این حرکت رهبری نیز نکته منفی تبلیغ خواهد کرد، زیرا کارویژه آنها چیز دیگری جز سیاه نمایی نیست.

ج- بازتاب ها و عکس العمل های رسانه ای تحلیلی خارجی و داخلی

توجه به پیامدهای این موضوع، باعث واکنش های متعددی در بین مخالفین و موافقین نظام و رهبری گردیده است که برخی از آنها اشاره می شود:

1- مروری بر خط رسانه هایی مانند سعودی اینترنشنال، رسانه ملکه و ... نشان می دهد که آن هایی که تا دیروز و برای مقابله با نظام خط تحلیلی شان مطالبه گری برای آزادی بود، به محض اقدام نظام و حکیم انقلاب به جای حمایت خط خود را عوض کرده یا اقدام به سکوت کردند یا خط تحریف و مقابله را پیش گرفتند.

2- برخی از دیگر رسانه ها و افراد مختلف بیرونی، اقدام رهبری در عفو و بخشش فریب خوردگان را رفتاری توام با عقلانیت مطرح کردند. به طوری که برخی کارشناسان مخالف این رفتار را به نوعی در راستای دولت سوم یا جمهور سوم اعلام کردند. برخی نیز این گزاره را به مخاطبین خود القا کردند که سقوط نظام عملا با بخشش و عفو فریب خوردگان غیر ممکن شد و قدرت درونی نیز افزایش یافت و با وجود استحکام درونی، امکان موفقیت بیرونی امکان پذیر نیست.

3- رسانه هایی مانند رویترز، گاردین ، نیویورک تایمز و... تنها اقدام به بازنشر عفو و بخشش معترضان اخیر نمود که این موضوع نیز در نوع خود به نفع نظام گردید و کدسازی‌های دشمن مبنی بر مدیریت کشور به صورت دیکتاتوری را عملا بی اثر کرد.

4- در داخل نیز طیف ها و افراد مختلفی از این اقدام نظام حمایت کردند و در راستای آثار مثبت این اقدام با افکار عمومی سخن گفتند؛ افرادی همچون علی مطهری، غلامحسین کرباسچی، محسن هاشمی‌رفسنجانی، محمدعلی ابطحی رئیس دفتر خاتمی ، حسن روحانی رئيس‌جمهور سابق و ... این اقدام را در راستای ترمیم شکاف اجتماعی، تحلیل و ارزیابی نمودند.

 

د- آثار و پیامدهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عفو بزرگ رهبری

موافقت رهبری با عفو و بخشش فریب خوردگان اغتشاشات اخیر دارای پیامدهای مختلفی است که در ابعاد داخلی و خارجی قابل لمس و توجه است:

1- امید آفرینی و تقویت همبستگی

کارکرد رسانه ای دشمن که در قالب جنگ شناختی قابل توجه است، به اندازه ای بود که متاسفانه باعث فریب عده ای از جوانان و حتی افراد سن بالا شد. در واقع فتنه اخیر که یک جنگ تمام عیار بود، به نحوی پیشرفت که افراد مختلفی که با مشکلات و کمبودهایی مواجه بودند را علیه امنیت کشور شوراند. این مساله باعث دستگیری تعداد زیادی گردید که در انتها نیز مورد عفو و بخشش رهبری قرار گرفت. رفتار هوشمندانه و دقیق رهبری باعث شد که با آگاه سازی این افراد، از هزینه زایی بیشتر نسبت به بیت المال جلوگیری شود و از طرفی هم اجازه ایجاد و تشکیل سیاهی لشکر نیز به دشمن در داخل داده نشود. به عبارتی این موضوع امید بخشی به جامعه و اقشار اجتماعی و نیروهای سیاسی را بشدت تقویت کرد. بنابراین مهمترین پیامد مثبت عفو گسترده رهبری در حوزه داخلی بوجود آمدن انسجام و امید در بین افکار عمومی بود. این رویکرد موجی از همبستگی ملی را بوجود آورد و در عین حال اجازه تشکیل هسته های ضد انقلاب بصورت زیرین را نیز داد و دیگر هسته های فعال را بی اثر کرد. به عبارتی این موضوع باعث تقویت انسجام ملی و افزایش ضریب امنیت ملی با خنثی سازی تبلیغات وسیع دشمنان گردیده است.

2- جلوگیری از عادت به بزهکاری در اثر ماندگاری زیاد در زندان

از طرفی بررسی‌ها نشان می دهد که معمولا افرادی که در زندان هستند، ممکن است که از خطای خود پیشمان شوند ولی این به معنای آن نیست که این افراد در مسیر درستی در زندان قرار خواهند گرفت چراکه ممکن است در اثر ماندگاری زیاد در زندان به برخی از بزهکاری دیگر عادت کنند که در نتیجه، آثار آن سالها جامعه را درگیر خواهد کرد. بنابراین عفو رهبری بهترین انتخاب برای جلوگیری از این مشکل است. و از طرفی افرادی که در طول فتنه اخیر دچار خطای محاسباتی شده اند، به نوعی آثار تربیتی در فرد خاطی خواهد داشت و رشته الفت و دوستی بین هم نوعان و آحاد جامعه را تقویت خواهد کرد.

3- خنثی سازی جنگ تبلیغاتی و فریب رسانه ای دشمن

برنامه ریزی دشمن در جریان جنگ هیبریدی اخیر به نحوی بود که در صورت بروز آشوب و اغتشاش در میدان از طرف فریب خوردگان همان نفعی را می برد که ممکن بود از طریق زندانی شدن و بازداشت آنها ببرد. مخالفین، معاندین و تجزیه طلبان بیرونی با کد دهی سرویس های اطلاعاتی کشورهای غربی، به وجود زندانیان زیاد در داخل، به ادامه رفتار خود در دشمنی با جمهوری اسلامی ایران امیدوار می شدند.

4- از بین بردن انگاره بیشینه سازی طرفداران سلطنت طلبان و ضد انقلاب

تعداد بازداشت های اخیر به سلطنت طلبان و معاندین این فرصت را می داد که به مخاطبین خود القا کنند که آنها دارای بیشترین طرفدار می باشند که بخش زیادی از آنها در زندان های حکومت هستند. بدون شک نتیجه گیری این مدلی باعث پذیرش آن در بین افکار عمومی بخصوص در داخل کشور می شد. اقدام راهبردی رهبر معظم انقلاب اسلامی، انسجام دشمنان نظام را مختل کرد و حلقه وصل بین سرکرده‌های گروه های مختلف مخالف را برای القا و تبلیغات و تاثیرگزاری بر افکار عمومی مبنی بر بیشینه نمایی طرفداران خود قطع نمود.

5- تغییر در فرایند ادراک سازی و نوع تحلیل

نوع رفتار نظام مبنی بر عفو تعداد زیادی از آشوب گران فتنه اخیر باعث تغییر نوع تحلیل و ادراک ذهنی دوستان و دشمنان نظام در بیرون گردید. به طوری که در جریان جنگ رسانه ای دقیق و شبانه روزی دشمن، بسیاری تصور می کردند که کار نظام تمام شده است و براندازی در ایران به سمت نتیجه دهی است. اما اقدام نظام مبنی بر بخشش و عفو، موضوع قدرت و استحکام درونی نظام را به همگان مخابره کرد و شرایط و نوع تحلیل و ادراک ذهنی جهان را تغییر داد و سالها تلاش و کدگذاری دشمن مبنی بر سقوط از درون را تغییر داد.

6- ضربه به انسجام بیرونی مخالفین، معاندین و سلطنت طلبان

این اقدام نظام و تلاش برای تعمیم آن به فریب خوردگان بیرونی که مورد تاکید دولت سیزدهم است، باعث خواهد شد که انسجام بیرونی مخالفین، معاندین و سلطنت طلبان بهم بریزد و موجی از ناامیدی در بین آنها ایجاد شود. در صورت موفقیت دولت مبنی بر بازگرداندن تعدای از افراد ورزشکار، بازیگر و ... می‌توان گفت که فعالیت 44 ساله سلطنت طلبان، منافقین و ... با شکست سنگینی مواجه خواهد شد و این گزاره در بین همه طرفداران بیرونی آنها نمود عینی و ملموسی خواهد داشت. البته رصد برخی اظهار نظر مخالفین بیرونی نشان از تحقق این وضعیت می باشد.

7- تغییر مسیر انسداد و سیاه نمایی وضعیت کشور به آینده روشن

طی هفته های اخیر نکته تمرکز جبهه دشمن و پیاده نظام رسانه ای آن، سیاه نمایی و تصویر سازی یک چهره خشن از نظام اسلامی برای مردم و برجسته سازی انسداد سیاسی و اجتماعی و ترسیم بن بست نمایی در مسیر انقلاب و آینده ایران برای همه اقشار اجتماعی بخصوص جوانان بود که با اقدام اخیر رهبری چشم انداز مثبتی از وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران را نشان داد و برنامه ریزی براندازان برای آینده ایران را نقش بر آب کرد.

8- رشد فضایل اخلاقی جامعه

از دیگر آثار مهم رفتار حکیم انقلاب می توان به رشد معنوی و فضایل اخلاقی در جامعه اشاره کرد. ترویج عملی روحیه عفو و بخشش در جامعه و فرهنگ سازی برای این امر حسنه الهی و ارتقای جایگاه فضایل اخلاقی، در آثار مهم معنوی اقدام بزرگ رهبر معظم انقلاب می باشد. عفو گسترده رهبری را می‌توان در قالب نگاه پدرانه ایشان به جوانان کشور، وجود روحیه بالای معنویت در رهبری و از نتایج گرانسنگ وجود ولایت فقیه در راس امور تجزیه و تحلیل نمود.

9- رشد سرمایه اجتماعی و بازآفرینی اعتماد عمومی

رشد سرمایه اجتماعی و بازآفرینی اعتماد عمومی از جمله دیگر آثار و پیامدهای مثبت و مهم عفو رهبری است. هدف‌گذاری برای ایجاد فاصله و شکاف بین مردم با ارزش های انقلاب اسلامی و نظام اسلامی و ایجاد فاصله بین حاکمیت و مردم، تحت عناوین مختلف، بخش مهمی از کارکرد دشمن در طول سالهای گذشته بوده است. محور شیطانی عبری- غربی- عربی بر این تصور و پندار بود که هر چه فاصله بین امت با امام جامعه افزایش پیدا کند و ضریب اعتماد عمومی پایین آورده شود، به همان اندازه در پیاده سازی نقشه های شوم خود موفق خواهد بود. از این رو اقدام مقام معظم رهبری در جهت خلاف خواست و برنامه دشمن بود و منجر به افزایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی شد و روند فاصله گذاری بین مردم با نظام و حاکمیت را متوقف کرد.

10- تمرکز نظام برای حل مسئله نه جمع شدن مسئله

یکی از شرایط اصلی در گذر از مشکلات و معضلات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تلاش برای فهم و حل مسئله به جای از بین بردن صورت مسئله است و نه صرفا تلاش برای جمع شدن معضل و مسئله از کف خیابان. این رویکرد در ماندگاری و استحکام بخشی به نظام اسلامی کمک شایانی خواهد کرد. از این رو می توان رفتار حکیمانه رهبر انقلاب را تلاشی برای حل مسئله با رویکرد محبت و رافت اسلامی و دلسوزی نسبت به جوانان قلمداد کرد. در واقع می توان اقدام نظام را ارسال پیام مثبت به جامعه و اغتشاشگران و معترضان دانست مبنی بر اینکه باب گفتگو و حل مسائل به صورت مسالمت آمیز وجود دارد و نیازی به اغتشاش نیست.

 

همچنین می‌توان به این فهرست، آثار و پیامدهای دیگری را به شرح زیر افزود:

1- آثار تربیتی در فرد خاطی.

2- رشته الفت و دوستی بین هم نوعان و آحاد جامعه.

3- بخشش هنگام توانمندی بر انتقام و مجازات، از وسیع ترین ابواب تربیت الهی

4- ترویج عملی روحیه عفو و بخشش در جامعه و فرهنگ سازی برای این امر حسنه الهی.

5- کاهش و ترمیم شکاف های فرهنگی و فکری و ایجاد فضای صمیمی در جامعه.

6- در اغتشاشات اخیر با وجود اینکه نکته تمرکز دشمن بر رهبری و بیشتر شعارها علیه رهبری بود. ایشان با بزرگواری با عفو گسترده از حق خویش گذشتند و شعار دهنده ها را بخشیدند.

7- تقویت همبستگی و همدلی بین احاد جامعه.

8- ارسال پیام مثبت نظام سیاسی و حاکمیت به جامعه و اغتشاشگران و معترضان مبنی بر اینکه باب گفتگو و حل مسائل به صورت مسالمت امیز وجود دارد و نیازی به اغتشاش نیست و این ظرفیت در درون نظام سیاسی وجود دارد

9- تفکیک در عالم نظر و عمل میان طراحان و جاسوسان و معاندین قسم خورده انقلاب با فریب خوردگان.

10- کاهش اثرگذاری تبلیغات و تحریکات جبهه دشمن بر نسل جوان و نوجوان.

11- موجبات آرامش روانی و امنیت روانی جامعه و بویژه خانواده هایی که فرزندانشان در بازداشت بوده‌اند.

12- خنثی سازی جنگ روانی و جنگ شناختی دشمن در راستای تخریب جایگاه ولی فقیه و رهبری نظام.

مهم ترین پیام این اقدام عفو و بخشش گسترده حضرت آقا می‌تواند این باشد که همه نهادها و کارگزاران نظام در هر سطوحی باید نسبت به ترمیم شکاف‌ها و فاصله های برساخته شده توسط دشمن اقدام نمایند و فاصله‌ها را از بین ببرند.

نتیجه گیری

نکته اول: عفو گسترده بسیاری از متهمین و محکومین اغتشاشات اخیر از سوی رهبر معظم انقلاب در مقطع زمانی خاصی اتفاق افتاد که پیام اقتدار و قدرت را به مخالفین و پیام امیدآفرینی را به دوستان مخابره کرد. به طوری که این فرمان در زمانی اعلام شد که نه تنها حاکمیت در موضع ضعف قرار نداشت و بلکه فراخوان‌ها و گزارش‌های تحریک‌کننده و مکرر رسانه‌های محور شیطانی عبری- غربی- عربی نیز راه به جایی نبرده بود. بنابراین این اقدام پدرانه و حکیمانه رهبری نشان داد که نظام و رهبری نه از روی ضعف بلکه از روی قدرت و اقتدار دست به چنین حرکت تاریخی زده است. از طرفی این حرکت پیام بین‌المللی مهمی نیز داشت که فضای ایران آرام است و نمی‌توانید به کف خیابان‌ها دل ببندید؛ و تنها از طریق تعامل و مذاکره می‌توان با جمهوری اسلامی ایران سخن گفت. مواضع اخیر افرادی مانند رابرت مالی، اعتراف چهره برانداز مصی علی‌نژاد به ناامید شدن کاخ الیزه و کاخ سفید، اعزام وزیر خارجه قطر برای مذاکره مجدد و ... از جمله مسائل عینی برای تحلیل این گزاره است.

نکته دوم: قطعا هدف نظام از برخورد با این افراد، بازدارندگی در مقابل ایجاد ناامنی و اغتشاش بوده است و قطعا بازدارندگی با انتقام گرفتن متفاوت است لذا حال که بازدارندگی پدید آمده است و فضای جامعه رو به آرامی رفته است می توان به جای برخورد با قوه قهریه مسیر بخشش و محبت را پیش گرفت.

نکته سوم: برخورد نظام با معترضین از دریچه رافت اسلامی و عفو پدرانه رهبری، باعث تقویت اعتماد عمومی و امید به آینده را در کشور زنده کرد. به عبارتی در شرایطی که فاصله گذاری بین مردم با انقلاب اسلامی با عناوین مختلف، بخشی از کارکرد دشمن در طول سالهای گذشته بوده است و تصور محور شیطانی عبری- غربی- عربی براین است که هر چه فاصله بین مردم با نظام افزایش پیدا کند و ضریب اعتماد عمومی پایین آورده شود، به همان اندازه می تواند به موفقیت های نا امن سازی و بی ثبات سازی ایران دست یابد. از این رو اقدام اخیر نظام سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی را افزایش داد و روند فاصله گذاری بین مردم با نظام و رهبری را متوقف کرد.