شماره 158 نشریه بصائر تحلیلی؛

 

انتخابات مطلوب نظام اسلامي

تأملی بر اهمیت راهبردی انتخابات 1402

شاخص‌های انتخابات مطلوب از منظر رهبر معظم انقلاب

انتخابات مي‌تواند مظهر قوّت ملّي باشد.

امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، 15/01/1401

چکیده:

1- یازدهم ‌اسفند سال جاری دو انتخابات توامان، یعنی انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری برگزار خواهد شد. توصیه‌ها و تاکیدات ویژه رهبر معظم انقلاب در نیمه فروردین در دیدار با کارگزاران نظام اسلامی در خصوص اهمیت این دوره از انتخابات و تاکید بر راهبردهای چهارگانه؛ مشارکت، امنيت، سلامت و رقابت در انتخابات گویای اهمیت این دو انتخابات و ضرورت تحقق انتخابات مطلوب است.

2- تمامي انتخابات‌ها در جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت است اما آنچه در اسفندماه 1402 رقم خواهد خورد، تفاوت‌هاي قابل ملاحظه‌اي با ادوار انتخابات مجلس دارد. بلواي پاييز1401، فضاي سياسي جديدي در کشور ايجاد کرده و بر حساسيت انتخابات پيش رو افزوده است.

3- انتخابات مطلوب و شايسته که مايه آبروي نظام اسلامي شود، در کلام رهبر حکيم انقلاب داراي شاخص‌هايي نظیر؛ مشارکت حداکثري، امنیت، سلامت، رقابت، قانوني و فراگير بودن است.

4- عواملي چون ناآگاهي از اهميت راي دادن، نارضايتي مردم از برخي عملکردها و ناکارآمدي‌هاي دستگاه‌هاي اجرايي، در کنار بي‌اعتمادي به برخي روندهاي انتخاباتي، بخشي از جامعه را با وجود عدم تعلق به دشمن از حضور در پای صندوق‌های انتخاباتی باز می‌دارد. همين امر ضرورت جهاد تبيين براي تحقق مشارکت حداکثري در انتخابات را آشکار مي‌سازد.

5- شرايط پيش روي انتخابات 1402 به نحوي است که از ملاحظات امنيتي بيشتري نسبت به ادوار انتخابات گذشته برخوردار است. تلاش دشمن در پاييز 1401 بلوايي بود که به کمک جنگ شناختي و ابزار رسانه شعله‌ور شد. هر چند نظام توانست به کمک حماسه حضور و بصيرت ملت ایران بر آن فائق آمده و فتنه را مهار نمايد، اما دشمنان همچنان سناريو‌هاي متعدد ديگري را تا آستانه انتخابات در دستور کار خواهند داشت. در چنین شرایطی علاوه بر جهاد تبیین و اقدامات ترغیبی برای حماسه‌آفرینی در امر مشارکت، لازم است نهادهای مربوطه مراقبت‌های جدی در امر سلامت، رقابت و به ویژه امنیت انتخابات به عمل آورند.

مقدمه:

سال 1402 در آخرين ماه خود يکي از مهمترين تحولات سياسي کشور را در خود نهفته است. برگزاري همزمان دو انتخابات مجلس شوراي اسلامي و مجلس خبرگان رهبري، سرنوشت بخشي از تحولات سياسي کشور در سالهاي آتي را نيز مشخص خواهد کرد و نتايج حاصل از آن حتي مي‌تواند انتخابات رياست جمهوري را تحت الشعاع خود قرار دهد.

انتخابات آتي در شرايط متفاوتي از ادوار انتخابات گذشته برگزار مي‌شود و همين امر موجب شده تا رهبر معظم انقلاب اسلامي که معمولا فعالين سياسي و رسانه‌ها را از ورود زودهنگام به انتخابات انذار مي‌داد و آن را مانعي براي کارآمدي دستگاه‌هاي اجرايي و تقنيني مي‌دانست، در يکي از اولين ديدارهايشان در سال جديد، در مورد انتخابات آتي اظهارنظر نمایند. ملاحظاتي که چارچوبي هوشمندانه را براي فعالين سياسي و متوليان امر مشخص مي‌کند. معظم‌له در جمع مسئولان و کارگزاران کشور که از طيف‌هاي مختلف سياسي در آن حضور داشتند، فرمودند: 

«مسئله‌ي ديگر انتخابات آخر سال است. اين انتخابات خيلي مهم است. انتخابات مي‌تواند مظهر قوّت ملّي باشد. اگر انتخابات درست برگزار نشود، ضعف کشور و ضعف ملّت را نشان مي‌دهد؛ ضعف دولت را، ضعف مسئولين را، ضعف آحاد مردم را و ضعف کشور را نشان مي‌دهد. هر چه ما ضعيف بشويم، تهاجم و فشار دشمنان ما بيشتر خواهد شد. اگر مي‌خواهيد جلوي فشار دشمن گرفته بشود، بايد قوي بشويم. يکي از ابزارهاي مهمّ قوّتِ کشور همين انتخابات است. مسئولاني که مرتبط هستند از همين حالا ــ البتّه مي‌دانم که دنبال کرده‌اند ــ راهبرد مشارکت را، راهبرد امنيت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخّص کنند؛ انتخابات خوبِ سالمِ با مشارکت بالايي ان‌شاء‌الله در آخر سال داشته باشيم.» (15/1/1402)

اين تاکيدات به خوبي در اولويت بودن انتخابات را براي سال جديد مشخص مي‌کند. بدون شک برگزاري انتخاباتي باشکوه و در تراز جمهوري اسلامي، يکي از ماموريت‌هاي مهم نظام اسلامي است که بايد براي تحقق آن انديشه کرد و مقدمات آن را فراهم نمود. تاکيد رهبر معظم انقلاب بر راهبردهای چهارگانه؛ مشارکت، امنيت، سلامت و رقابت، به خوبي حکايت از ابعاد مختلف تحقق انتخابات مطلوب دارد که با توجه توامان به شاخص‌هاي انتخابات مطلوب حاصل خواهد شد.

اهميت انتخابات 1402

نظام اسلامي به تمامي انتخابات‌ها به عنوان فرصتي براي تقويت ارکان نظام مردم‌سالار اسلامي نگاه کرده و خواهان آن است که انتخابات به شايسته‌ترين حالت برگزار گردد. اما آنچه در اسفندماه 1402 رقم خواهد خورد تفاوت‌هاي قابل ملاحظه‌اي با ادوار انتخابات مجلس دارد.

در مورد تفاوت‌هاي اين انتخابات بايد به حوادثي اشاره کرد که در پاييز سال گذشته، ذهن جامعه را مکدر و بخشي از توان جامعه را معطوف به خود نمود و جز خسارت براي کشور دستاوردي نداشت. سناريويي طرح‌ريزي شد که اعتماد ملت و اعتبار نظام را نشانه رفت و متاسفانه تلفاتي نيز به همراه داشت!

بلواي پاييزي، فضاي سياسي جديدي در کشور ايجاد کرده و بر حساسيت انتخابات پيش رو افزوده است. خط بلوا و دوقطبي‌سازي در کشور و ناآرام سازي خيابان هر چند با بصيرت و عدم همراهي اکثريت ملت دچار زوال گرديد و با حماسه بزرگ ملت در راهپيمايي 22 بهمن به محاق رفت، اما سناريوي دشمن براي بازگرداندن ناآرامي‌ها، هنوز تمام نشده است. در اين مسير تلاش‌هایي براي ايجاد تلاطم در بازار صورت گرفت و بازي کثيف ایجاد مسمومیت‌ در مدارس و بدحال‌سازي دانش‌آموزان برخی از اقداماتی بود که منجر به مضطرب کردن خانواده‌هاي دانش‌آموزان شد. اگرچه این اقدامات که توسط دشمن طراحي گرديده و آخرین ترفندهاي سياسي دشمن هم نخواهد بود و  با هوشياری مردم راه به جایی نبرد، اما نگرانی‌ها و اضطراب‌هایی را ایجاد کرد.

در ماه‌هاي باقي مانده تا انتخابات، دشمن تلاش خواهد کرد تا مانع تحقق انتخابات مطلوب نظام اسلامي گردد. از مشارکت گسترده مردم بکاهد، فضاي انتخابات را ناامن سازد، سلامت انتخابات را زير سوال برد، روند قانوني انتخابات را مخدوش سازد، مانع از گرمي بازار رقابت در انتخابات شود، جمعي از طيف‌هاي سياسي را به تحريم انتخابات سوق دهد، رقابت‌هاي انتخاباتي را از دايره اخلاق خارج سازد و از نشستن شايستگان بر مسند قدرت جلوگيري نمايد! اينها بخشي از خواب‌ها و توهماتي است که دشمنان انقلاب اسلامی در سر مي‌پرورانند و براي تحقق آن حاضر است هزينه‌هاي گزاف پرداخت کنند!  لذا بايد در مقابل ترفندهاي دشمن هوشيار بود و هرگونه حرکت در اين مسير را مهار نمود.

با فهم اين اولويت، هر اقدامي که موجب گرمي بازار انتخابات شود، مي‌تواند اقدامي در راستاي منافع ملي ارزيابي گردد و هر حرکتي که موجب سردي رونق آن گردد بدون شک بازي در جورچین دشمن و تلاشي براي تضعيف قدرت ملي خواهد بود.

هرگونه بي‌تدبيري دستگاه‌هاي مختلف، تصميم‌گيري‌هاي ناصواب مسئولين، اظهارات ناصواب نخبگان، هيجانات غيرمنطقي گروه‌هاي خاص که به دوقطبي‌سازي و توليد خشم و خشونت در جامعه بيانجامد، بدون شک اقدامی در خدمت دشمنان و موجب کسادي بازار انتخابات خواهد شد. لذا هر طرحي در حوزه‌هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي بايد پيوست انتخاباتي داشته و با عيار آن سنجيده شود و اگر مخل مسير انتخابات ارزيابي شود، اصلاح گردد؛ انتخاباتي که قرار است مهر پایانی بر تابوت فتنه گران باشد و ثبات و " قوّت ملّي" جمهوري اسلامي را بار ديگر در برابر بدخواهان اين ملت و کشور به نمايش بگذارد.

شاخص‌‌های انتخابات مطلوب

انتخابات مطلوب و شايسته که مايه آبروي نظام اسلامي گردد، داراي مولفه‌ها و شاخص‌هايي است که در کلام حکيم فرزانه انقلاب اسلامي در طول سال‌هاي متمادي معرفي شده است. توجه به اين شاخص‌ها مي‌تواند جهت فعاليت دغدغه‌مندان نظام اسلامي را در انتخابات آتي معين سازد. به واقع، همه تلاش‌ها و برنامه‌ها بايد در جهت تحقق چنين انتخاباتي صورت گيرد. برخی از این شاخص‌ها عبارتند از؛ 

1. انتخابات پرشور و حداکثري

مهمترين ملاحظه مورد توجه رهبر معظم انقلاب اسلامي در همه انتخابات‌هاي جمهوري اسلامي «در درجه‌ي اوّل، مشارکتِ بالا است»(21/2/1400) مساله "مشارکت حداکثري" و حضور گسترده ملت در پاي صندوق‌هاي راي که همواره مورد تاکيد ايشان بوده و در اين باره اظهار داشته‌اند: "اين حرف اوّل من و مهم‌ترين حرف من در همه‌ي دوره‌هاي انتخابات بوده است، الان هم هست: شرکت همگاني و بانشاط مردم.»(30/10/94) از نگاه ايشان «آنچه كه بايد به عنوان راهبرد اساسي مورد نظر همه باشد، عبارت است از حضور حداكثري مردم."(24/8/83)

مشارکت گسترده ملت در انتخابات آنقدر بااهميت است که معظم‌له با صراحت اعلام مي‌دارد: «من بارها گفته‏ام كه اصل حضور مردم در انتخابات، حتّي از انتخاب اصلح هم مهم‏تر است؛ اگرچه انتخاب اصلح هم بسيار اهميت دارد.»(17/2/84)اين تاکيد برخاسته از عمق باوري است که معظم‌له به جايگاه مردم در نظام اسلامي داشته‌اند؛ به نحوي که از تعبير "نظام مردم سالاري ديني" براي حکومت اسلامي ياد مي‌کنند. معظم‌له در ديدار اساتيد و دانشجويان در دانشگاه علم و صنعت‏، در جمله معترضه‌اي مي‌فرمايند:«بعضي‏ها اسم مردم را مي‏آورند؛ اما حقيقتاً اعتقادي به مشاركت مردم ندارند. بعضي اسم مردم را مي‏آورند؛ اما به مردم اعتماد ندارند. بناي جمهوري اسلامي بر اعتماد به مردم و اعتقاد به مشاركت مردم است.»(24/9/ 87)

در نگاه ايشان چنين حضور گسترده‌اي رمز بقا و تداوم انقلاب اسلامي است؛ چرا که جمهوري اسلامي متکي بر راي و اعتماد به ملت شکل گرفته است. معظم‌له «علاج دردهاي مزمن کشور را در پُرشور بودن انتخابات» مي‌داند و در آستانه انتخابات رياست جمهوري نهم به اين حقيقت چنين اشاره مي‌کنند: «كشور ما متكي به آراء مردم است. علت اين كه دشمنان ملت و طمع‏ورزان به اين آب و خاك نتوانسته‏اند در طول بيست و شش سال گذشته گزندي وارد كنند، حضور و اراده و مشاركت مردم در صحنه‏هاي مختلف بوده است. راهپيمايي‏هاي شما در بيست و دوم بهمن يا در روز قدس و شركت شما در انتخابات‏هاي گوناگونِ سال‌هاي گذشته، اين كشور را بيمه كرده است. مشاركت در سرنوشت كشور علاوه بر اين كه در اداره و تعيين مديريت كشور نقش دارد، در خنثي كردن دشمني دشمنان هم بزرگترين نقش را ايفا مي‏كند.»(1/1/84)

ايشان از دانشجويان بسيجي چنين مطالبه دارند که: «تلاش شما بايد اين باشد كه مشاركت را به معناي حقيقي كلمه حداكثري كنيد.»(5/3/84) و در مقام يک مرجع عاليقدر اعلام مي‌دارند که «هر كسي به استحكام اين نظام علاقه‏مند است، هر كه به اسلام علاقه‏مند است، هر كه به ملت ايران علاقه‏مند است، براي او عقلاً و شرعاً واجب است كه در اين انتخابات شركت كند.»(14/3/88)

از نگاه رهبري «بين کساني که به نظام معتقدند و کساني که مخالف نظامند، در حقوق شهروندي تفاوتي نيست.»(15/6/80) و براي حضور در پاي صندوق راي لازم نيست که اعتقادي خاص يا گرايش سياسي ويژه‌‌اي داشته باشيد، لذا «هر کس اسلام را دوست دارد، انقلاب را دوست دارد، نظام را دوست دارد، ايران را دوست دارد، بايد در انتخابات شرکت کند.»(29/11/98)

عواملي چون ناآگاهي از اهميت راي دادن، نارضايتي مردم از برخي عملکردها و ناکارآمدي‌هاي دستگاه‌هاي اجرايي، در کنار بي‌اعتمادي به برخي روندهاي انتخاباتي، موجب مي‌گردد تا بخشي از جامعه به‌رغم آن که تعلقي به دشمن ندارند، در پازل آنان بازي کرده و در پاي صندوق راي حاضر نشوند. همين امر ضرورت جهاد تبيين براي تحقق مشارکت حداکثري در انتخابات را آشکار مي‌سازد. بايد کاري کرد که مردم اهميت و معناي انتخابات و تبعات حضور و عدم حضورشان را دريابند و همه آنان که ايران را يکپارچه و مقتدر و با عزت مي‌خواهند، به‌رغم وجود مشکلات و اختلاف نظر بر سر پاره‌ای معضلات، حضور در پاي صندوق‌های راي را به يک «وفاق ملي» تبدیل و همچون 44 سال گذشته، نقشه‌هاي دشمن را نقش بر آب کنند.

مبتني بر همين منطق است که امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) مي‌فرمايند:« همه بيايند... آن کساني که ممکن است نسبت به نظام جمهوري اسلامي هم حتّي مسئله داشته باشند، نسبت به امنيت کشور که ديگر مسئله ندارند، نسبت به اقتدار کشور که ديگر مسئله ندارند. خب، امروز اين نظام، امنيت کشور را حفظ کرده است، پيشرفت کشور را تسريع کرده است، به اين ملّت عزّت داده است؛ اينها که ديگر قابل انکار نيست، اينها را که دوست دارند؛ [پس‌] وارد اين ميدان بشوند براي عزّت بخشيدن به ايران و ايراني، براي استمرار امنيت ملّي، براي تضمين پيشرفتي که بحمدالله از اوّل انقلاب شروع شده و تا امروز بي‌وقفه پيش رفته؛ براي اينها بايد وارد بشوند. همه بايد وارد بشوند.»(30/10/94)

ايشان با شناخت جامع و کاملي که از صحنه تقابل انقلاب اسلامي و دشمنان حقيقت دارند، به دقت گوشزد مي‌کنند: «يک عدّه‌اي کمين کرده‌اند که با عدم ورود مردم در عرصه‌ي انتخابات يا با تحريم انتخابات يا با سست‌کردنِ انتخابات يک مچ‌گيري از نظام جمهوري اسلامي بکنند؛ يک عدّه‌اي کمين کرده‌اند.»(30/10/94) در همین راستا، رهبر معظم انقلاب از تلاش‌هاي ناکام دشمن در ادوار  گذشته انتخابات چنين ياد مي‌کنند:« در يك دوره‏اي سعي كردند انتخابات مجلس شوراي اسلامي را به انواع و اقسام حيله‏ها متوقف كنند. خداي متعال نخواست و اراده‏ي مردان مؤمن نگذاشت؛ نتوانستند. از اين مأيوسند كه انتخابات را به كلي تعطيل كنند. در درجه‏ي بعد، هدفشان اين است كه انتخابات سبك و سرد برگزار بشود. مي‌خواهند ملت ايران حضور فعالي در انتخابات نداشته باشد.»(22/2/88)

2. انتخابات امن

حفظ امنيت و ثبات و آرامش انتخابات يکي از دغد‌غه‌هاي مهم امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در تمامي انتخابات‌ها بوده است که همواره با رهنمودهاي خود نسبت به حفظ آن تاکيد داشته‌اند. از منظر ايشان انتخابات همواره بايد مظهر وحدت و انسجام ملي باشد و لازمه و نشانه آن وجود آرامش در انتخابات است. تشنج، درگيري و ناامن‌سازي فضاي انتخاباتي، اقداماتي است که از تبديل فرصت انتخاباتي به تهديدي براي انسجام و امنيت ملي کشور حکايت دارد. اقدامي که معمولا با تحرکات و سناريوهاي طرح‌ريزي شده در بيرون از مرزها و حمايت ايادي داخلي دشمن و غفلت و سوء تدبير جناح‌هاي سياسي داخلي و گاه هواداران نامزدها بوجود مي‌آيد.

در سال 1388، رهبر معظم انقلاب اسلامي در پاي صندوق راي در انتخابات رياست جمهوري دهم، فرمودند: «امنيت انتخابات خيلي مهم است. ما سي سال است انتخابات داريم و بحمدالله هميشه در انتخابات‌ها، امنيت برقرار بوده است.»(22/3/88) انتخاباتي که متاسفانه به واسطه نقش آفريني فتنه‌گران به آشوب کشيده شد! البته رهبري تلاش کردند تا حوادث تلخ ايجاد شده در انتخابات سال 1388 را به فرصتي براي تنبه و عبرت‌گيري و درس‌آموزي بدل کرده و مسئولين و مردم را از سياست دشمن براي ناامن سازي انتخابات در اين کشور آگاه سازند. لذا در آستانه انتخابات رياست جمهوري يازدهم فرمودند: «انتخابات براي كشور مايه‌ي آبروست، مايه‌ي افتخار است. همه مراقب باشند كه انتخابات مايه‌ي بي‌آبروئي براي كشور نشود؛ آن‌طوري كه در سال 88 يك عده‌اي سعي كردند انتخابات را مظهر اختلافات وانمود كنند، جنجال سياسي طبيعي انتخابات را تبديل كنند به يك فتنه؛ كه البته ملت ايران در مقابلش ايستاد و هر وقت هم شبيه آن اتفاق بيفتد، ملت در مقابل آن خواهد ايستاد.»(24/7/91)

«بي‌ثبات‌سازي» انتخابات از جمله ترفندهاي اساسي مورد نظر دشمن است که در آستانه انتخابات‌ها مي‌تواند با ماجراجويي هاي سياسي، اقتصادي، امنيتي و ... دنبال شود. لذا رهبر بصير انقلاب اسلامي در اين باره چنين هشدار مي‌دهند: «يكي از راه‌ها هم اين است كه سعي كنند در ايام انتخابات، سر مردم را به يك چيز ديگري گرم كنند؛ يك حادثه‌اي پيش بياورند، يك ماجرائي درست كنند؛ يك ماجراي سياسي، يك ماجراي اقتصادي، يك ماجراي امنيتي.»(19/10/91)

رهبر معظم انقلاب همواره از همه مسئولين کشور خواسته‌اند: «تا قبل از انتخابات و در خود انتخابات، بايد همت همه‌ي مسئولين اين باشد كه آرامش سياسي كشور را حفظ كنند؛ نگذارند فضاي سياسي كشور، جنجالي و متلاطم شود.»(24/7/91) ايشان چندماه مانده به انتخابات رياست جمهوري يازدهم تاکيد کردند: «از امروز تا روز انتخابات، هر كسي احساسات مردم را در جهت ايجاد اختلاف به كار بگيرد، قطعاً به كشور خيانت كرده است.»(10/8/91) رهبري در آستانه انتخابات مجلس ششم از وجود دست‌هايي براي ايجاد اختلاف و تشنج در انتخابات چنين گفتند:«احتمالاً دست‌هايي در كار است كه در آستانه‌ي انتخابات، محيط كشور را محيط متشنّج كند؛ اگر نتواند تشنّج عملي هم به‌وجود آورد، محيط تشنّج فكري و ذهني و بحران‌سازي مصنوعي كند. اين دست‌ها، دست‌های خدومي نيستند؛ دست‌هاي خودي‌ها نيستند؛ دست‌هاي بيگانه و دست‌هاي خائنند. ملت ايران بايد هشيار باشد و بحمداللَّه هست.»(18/10/78)

مطالبه رهبر معظم انقلاب از بازيگران عرصه انتخابات خواهان آن است که: «انتخابات بايد در فضاي آرام و با صفا انجام گيرد و دور از تشنّج و درگيري و فضاي نفرت باشد. بديهي است كه در همه جا نامزدهاي گوناگوني با آراء و عقايد و سلايق مختلفي هستند و مردم هم نگاه مي‌كنند و ان‌شاءاللَّه با شناسايي و با تدبّر انتخاب مي‌كنند و رأي خواهند داد. اين كار بايد در فضاي آرام انجام گيرد.»(26/11/78)

شرايط پيش روي انتخابات 1402 به نحوي است که از ملاحظات امنيتي بيشتري نسبت به ادوار انتخابات گذشته برخوردار خواهد بود. تلاش دشمن در پاييز 1401 بلوايي بود که به کمک جنگ شناختي و ابزار رسانه شعله‌ور شد. هر چند نظام توانست به کمک حماسه بصيرت و حضور ملت بر آن فائق آمده و فتنه را مهار نمايد، اما دشمنان همچنان سناريو‌هاي متعدد ديگري را در دستور کار دارند که تا آستانه انتخابات اسفندماه دنبال خواهند کرد.

3. انتخابات سالم

يکي از دغدغه‌هاي مهم رهبر معظم انقلاب اسلامي مساله سلامت انتخابات است. در نگاه ايشان «راي ملت امانتي است» که در اختيار مسئولين امر قرار دارد و آنها موظفند با تمام توان در حفظ و سلامت آن بکوشند. سلامت انتخابات هم به مرحله «پيش از انتخابات» و هم «حين انتخابات» و هم «پس از انتخابات» توجه دارد. به واقع، تمام فرآيند انتخابات از زمان آغاز فعاليت سياسي جناح‌ها تا اعلام و تائيد نتايج نهايي انتخابات بايد مورد توجه قرار گيرد.

انتخابات معيارسنجي است که وقتي ارزشمند است که بازتاب دهنده واقعي خواست و راي ملت باشد. لذا اين ميزان و ترازو بايد صحيح عمل کرده و آنچه هست را به خوبي آشکار سازد. در تحقق اين امر متوليان برگزار کننده انتخابات نقش موثر و کليدي را دارند که بايد سلامت انتخابات را تضمين کنند.

تاکيد بر تضمين سلامت انتخابات موضوعي نيست که امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) هيچ‌گاه از توجه به آن غفلت کرده باشند و همواره فرموده‌اند: «بنده هم اصرار دارم كه انتخابات بايد با سلامت كامل، با رعايت امانتِ كامل انجام بگيرد. مسئولين دولتي و مسئولين غيردولتي كه در كار انتخابات دست‌اندركارند و مسئول هستند، همه بايد طبق قانون، با دقت كامل، با رعايت كمال تقوا و پاكدستي عمل كنند تا انتخابات سالمي پيش بيايد؛ و مطمئناً هم چنين خواهد شد.»(19/10/91)

در همين راستا با تعبير انتخابات به مثابه "حق‌الناس" مواجهيم که در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامي جايگاه ويژه‌اي يافته است. معظم‌له در انتخابات خردادماه92، پس از شرکت در انتخابات خطاب به مسئولان صندوق‌ها و بازشماري و قرائت آراء فرموده بودند: «بدانند رأي مردم امانتي است دست آنها و حقّ‌النّاس است؛ يعني حفظ امانت در اين مسئله، حقّ‌النّاس است.»(24/3/92)

براي فهم بهتر ابعاد حق‌الناس بودن انتخابات بايد به اين نکته توجه نمود که انتخابات فرآيندي است که داراي بخش‌هاي مختلف و بازيگران متعدد است. لازمه کمال و سلامت آن نيز آن است که هر يک از اين بخش‌ها به وظيفه ساختاري خود عمل نمايند و اگر خللي به هر يک از اين بخش‌ها وارد باشد، به واقع در اين امانتي که در اختيار بازيگران و نقش آفرينان قرار داده شده، لطمه‌اي وارد شده است.

مهمترين رکن تحقق انتخابات سالم متعلق به مجريان انتخابات است که به واقع راي مردم امانتي نزد آنان به حساب مي‌آيد و انتظار آن مي‌رود که در جهت حفظ و صيانت آن بيشترين تلاش را نمايند تا کوچکترين تخلفي از خواست و راي ملت حاصل نگردد. رهبري در ديدار با بسيجيان در استان خراسان شمالي يادآور مي‌شوند: «فرض ما بر اين است كه مسئولين كشور با وجدان اسلامي و الهي وارد مي‌شوند و انتخابات ما سالم است. در گذشته هم كه در دولت‌هاي مختلف انتخابات انجام گرفته است - چه انتخابات رياست جمهوري، چه انتخابات مجلس، چه ديگر انتخاب‌ها - فرض ما بر اين بوده است كه انتخابات، انتخابات سالمي است. البته مراقبت‌هاي گوناگون از جهات مختلف لازم است انجام بگيرد.»(24/7/91)

بخش ديگر بخش نظارتي است که هم در مرحله بررسي صلاحيت نامزدها نقش دارند و هم نظارت بر حسن اجراي انتخابات. در مرحله بررسي صلاحيت‌ها رعايت حق‌الناس همان رعايت قانون است تا اولا، همه کساني که مطابق با قانون شرايط لازم براي ورود به ميدان رقابت انتخاباتي را دارند، بتوانند وارد اين ميدان شوند و به ناحق کسي ردصلاحيت نشود، و ثانيا، تنها کساني که از صلاحيت و شایستگی لازم برخوردارند تاييد صلاحيت شده و ناصالحان به هيچ وجه تحت تاثير تعلقات سياسي، نفوذ صاحبان قدرت و فشار موافقان و مخالفان اجازه ورود در ميدان رقابت انتخاباتي را نيابند. تضمين سلامت انتخابات و صيانت از راي ملت نيز تجلي ديگري از رعايت حق‌الناس است که بر عهده دستگاه‌هاي نظارتي گذاشته شده است.

در نگاه معظم‌له مسئول حفظ سلامت انتخابات تنها ستاد انتخابات کشور و شوراي نگهبان نمي‌باشند، بلکه همه جناح‌هاي سياسي، نامزدهاي انتخاباتي، رسانه‌ها، هواداران و توده‌هاي راي دهنده دراين ميان نقش خواهند داشت. به واقع صحنه‌گردان اصلي رقابت‌هاي انتخابات نامزدهاي انتخاباتي و احزاب و گروه‌هاي سياسي حامي آنان هستند که آنان نيز در حفظ سلامت انتخابات وظيفه دارند. احزاب بايد تلاش کنند تا منافع جناحي را مقدم بر منافع ملي قرار نداده و متناسب با صلاح کشور و منافع جامعه، بهترين و شايسته‌ترين را براي رقابت سياسي به مردم معرفي نمايند و از فريب و اغواگري افکار عمومي پرهيز کنند. پايبندي به قانون و اخلاق انتخاباتي مي‌تواند بسترساز سلامت انتخابات گردد. احزاب سياسي بايد از هر اقدامي که سلامت انتخابات را زير سوال مي‌برد پرهيز کنند و نگذارند که سلامت انتخابات زير سوال رود.

انتخابات سالم انتخاباتي است که در آن حتي از يک راي ملت صيانت شود. عملکرد چهل و چهار ساله جمهوري اسلامي نشان داده است که همواره از راي ملت صيانت کرده و اجازه نداده است که آنچه غير خواست و راي ملت است محقق گردد. لذا امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) خطاب به مسئولين در هنگام راي گيري در انتخابات رياست جمهوري نهم فرمودند: «امروز هم من از دست‌اندركاران انتخابات - هم مجريان و هم ناظران - جداً و موكداً درخواست مي‌كنم كه از آراء مردم حفاظت كنند. آراء مردم امانتي است در دست آنها و بدون هيچ‌گونه جانبداري و دخالت دادن اميال خودشان، رأي مردم را بگيرند و آن‌چنان كه هست، بخوانند و ثبت كنند و سپس اعلام كنند.»(3/4/84) معظم‌له در آستانه انتخابات سال 1392 يادآور مي‌شوند:« يك مسئله‌ي ديگر اين است كه به مردم گفته شود، تلقين شود كه انتخابات سلامت لازم را ندارد.»(19/10/91)

در اين ميان دشمنان ملت ايران همواره تلاش در القاء عدم سلامت در انتخابات داشته‌اند که اين حربه از همان اولين مراجعه به آراء ملت که در رفراندوم جمهوري اسلامي در فروردين 1358 کليد خورده و تا امروز تداوم يافته است. تلاش مستمر دشمن براي زير سوال بردن سلامت انتخابات هرچند همواره شکست خورده، اما در انتخابات آتي نيز به لطايف‌الحيلي ادامه خواهد داشت، لذا بايد تلاش نمود تا جامعه در اين زمينه به آگاهي و اطمينان کامل برسد که انتخابات در جمهوري اسلامي، سالم‌ترين انتخابات در جهان است.

4. انتخابات قانوني

1. يکي از ارکان برگزاري انتخابات تراز انقلاب اسلامي، قانون‌گرايي و پايبندي به ضوابط قانوني است. اين قانون‌گرايي نيز از اصولي است که همه فعالين صحنه انتخابات از مجريان و ناظران و نامزدها تا هواداران و انتخاب کنندگان بايد بدان پايبند باشند. اين مساله بارها به زبان مختلف توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي در آستانه انتخابات گوشزد شده است. به عنوان نمونه ايشان در آستانه انتخابات مجلس هشتم مي‌فرمايند: «من به مجريان انتخابات توصيه كرده‏ام، الان هم توصيه مي‌كنم: بايد به شدت قانون را رعايت كنند. حد و مرز، قانون است. همه بايد الزامات قانوني را بپذيرند و تسليم الزامات قانوني بشوند. قانون حد فاصل حق و باطل است در حركت و مشي ملت و مسئولين. قانون را نبايد دور زد. اين بايد رعايت بشود.»(19/11/86)
2. امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) اعضاي شوراي نگهبان را از هرگونه تاثيرپذيري از سلايق و مذاق‌ها برحذر داشته و خطاب به ايشان مي‌فرمايند:«همان‌طور كه هميشه گفته‌ايم، در امر نظارت بايد قانون و موازينْ ملاك و معيار باشد و نه مذاق‌ها و سلايق شخصي. مطلقاً دنبال مذاق شخصي نرويد و اين‌طور نباشد كه يك وقت انسان خودش تشخيص دهد كه اگر اين فرد در مجلس نباشد، براي مجلس خسارتي است؛ اگر اين شخص باشد، براي مجلس فايده‌اي دارد؛ آن‌گاه برخلاف موازين و مقرّرات، اين مذاق اعمال شود. بايد كاري كنيد كه بتوانيد پيش خداي متعال و بندگان او جوابگو باشيد. اگر از شما سؤال شد كه به چه مناسبت اين شخص را رد كرديد، شما بگوييد: پروردگارا! من ملزم بودم طبق مقرّرات عمل كنم. مقرّرات چنين گفت، من هم اين شخص را رد كردم؛ يا مقرّرات چنين گفت، من اين شخص را تأييد كردم؛ اما اين‌كه من اين‌گونه تشخيص دادم، من اين‌گونه فهميدم، من اين آدم را مضر دانستم، من اين آدم را مفيد دانستم؛ اينها قابل قبول نيست. اينها را نه خداي متعال قبول خواهد كرد، نه بندگان خدا. بايد طبق موازين و مقرّرات عمل كنيد. هيچ‌گونه ملاحظه‌اي نبايد مانع از اعمال مقرّرات شود.»(14/11/74)
3. البته قانون انتخابات مي‌تواند مورد نقد قرار گرفته و داراي ضعف‌ها و کاستيهايي باشد که طبعا پيشنهاد تغيير و اصلاح آن باید در دستور کار قانونگذار  قرار گيرد، اما مادامي که اصلاح يا ابطال نشده، قانون کشور بوده و لازم‌الاجرا و فصل‌الخطاب مناقشات و راهنماي عمل خواهد بود

5. انتخابات رقابتي

يکي از شاخص‌هاي انتخابات شايسته نظام اسلامي رقابتي بودن انتخابات است. رقابتي بودن بدين معنا که با تکثر و تعدد نامزدهاي انتخاباتي حق انتخاب و گزينش براي راي دهندگان وجود داشته باشد. اين مساله خود يکي از عوامل موثر در جدي و پرشور شدن انتخابات خواهد بود. توجه رهبر معظم انقلاب اسلامي به مساله اهميت رقابتي بودن را مي‌توان در اين بخش از پيام معظم‌له که بعد از انتخابات رياست جمهوري هفتم صادر فرمودند مشاهده کرد:«از ساير نامزدهاي محترم رياست جمهوري كه با آمادگي و حضور خود در ميدان اين آزمايش الهي، بزرگترين كمك را به ايجاد رقابت انتخاباتي و انگيزه بخشيدن به مردم كردند، صميمانه تشكر مي‌كنم. بي‌شك بدون حضور افكار و سليقه‌ها و منش‌هاي متنوع در صحنه‌ي نامزدي رياست جمهوري، اين موج عظيم حضور ملي پديدار نمي‌گشت و اين افتخار براي ملت ايران به ثبت نمي‌رسيد.»(3/3/76)

ایشان يکي از شروط باشکوه برگزار شدن انتخابات را وجود تکثر و رقابتي بودن انتخابات مي‌دانند و با همين باور است که ايشان درخواست دارند: «آن كساني كه نظام، اسلام، قانون اساسي و امام را قبول دارند، بايد به ميدان رقابت بيايند؛ منتها رقابت سالم و نه رقابت لجوجانه و عنادآميز.»(18/10/82)

البته تاکيد رهبر معظم انقلاب بر رقابت سالم و مثبت است! «رقابت سالم اين است که همه خوب بازي کنند، همه خوب حرکت کنند.»(30/10/94) لذا معظم‌له در قبل از انتخابات مجلس هشتم خطاب به اعضاي هيات دولت فرمودند: «بعضي خيال مي‌كنند انتخابات، زمزمه‏هاي انتخابات، فضاي انتخاباتي، مايه‏ي اختلاف است؛ نه، مي‌تواند مايه‏ي اتحاد باشد؛ مي‌تواند تشجيع كننده‏ي به سرعت عمل و پيشرفت باشد؛ با رقابت مثبت. هر گروهي سعي كنند براي خدمتگزاري به اين ملت، سهم متناسب با خودشان را كه لايق خودشان مي‌دانند، به دست بياورند؛ هيچ اشكالي ندارد. اين رقابت مثبت به جامعه نشاط مي‌بخشد، ما را زنده‏دل مي‌كند، روح جواني را بر جامعه‏ي ما حاكم مي‌كند.»(21/7/86)

"هدف" از اين رقابت است که مي‌تواند مثبت و منفي بودن آن را مشخص کند، چرا که مبتني بر تاکيدات معظم‌له «در اسلام براي قبضه كردن قدرت، رقابتي وجود ندارد. اين را از آن جهت مي‌گويم كه عده‌اي تنها براي كسب قدرت سياسي تلاش مي‌كنند و به رقابت مشغولند. بنابراين رقابت صحيح، مشروع و مقبول، رقابت در خدمت‌رساني به مردم است.»(1/1/82)

6. انتخابات فراگير

يکي ديگر از مولفه‌هاي موثر در رسيدن به انتخابات تراز جمهوري اسلامي، فراهم آوردن بستري براي حضور همه استعدادها و گرايش‌هايي است که به قانون اساسي و آرمان‌هاي ملت اعتقاد داشته و براي اداره کشور برنامه دارند. به واقع انتخابات شايسته و حقيقي به صرف تعدد نامزدها حاصل نخواهد شد، بلکه لازمه اين تعدد، تکثر و تنوع افراد و سليقه‌ها و گرايش‌ها خواهد بود که امکان انتخاب‌هاي مختلف را براي مردم فراهم می‌آورد. دغدغه‌ بکارگيري همه نيروها در مديريت کشور و فراهم آوردن حضور آنها در رقابت انتخاباتي و به نوعي برگزاري انتخاباتي فراگير با حضور همه گرايش‌هاي سياسي به رسميت شناخته شده در قانون را مي‌توان در اين توصيه حکيم فرزانه انقلاب اسلامي به اعضاي هيأت مركزي نظارت بر انتخابات چهارمين دوره‌ي مجلس شوراي اسلامي مشاهده نمود.

«هرچه افراد از جهات و جناح‌هاي مختلف بيشتر در انتخابات شركت كنند، اين براي نظام بهتر است؛ براي شوراي نگهبان هم بهتر است. ما بايد كاري كنيم كه اين امكان و وسيله براي ورود اشخاصِ بيشتر فراهم بشود. نبايد طوري باشد كه يك جريان، ولو در يك شهر خاص، احساس بكند كه در اين انتخابات وارد نيست؛ بايد طوري باشد كه در همه جا همه احساس كنند كه مي‌توانند آن فرد مورد نظر خودشان را واقعاً آزادانه انتخاب بكنند؛ يعني شوراي نگهبان و حركتي كه در اين مقطع انجام مي‌دهد، بايد مظهر و آينه‌ي اعتماد عمومي باشد.»(4/12/70)

بر همين اساس و مبتني بر همين منطق بود که در سال 1384 در انتخابات رياست جمهوري نهم بعد از اينکه شوراي نگهبان آقايان مصطفي معين و محسن مهرعليزاده را رد صلاحيت کرد، رهبر معظم انقلاب با نگارش نامه‌اي به شوراي نگهبان خواهان تجديد نظر شوراي نگهبان شده و اعلام داشتند: «از آنجا که مطلوب آن است که همه‌ي افراد کشور از صاحبان سلائق گوناگون سياسي فرصت و مجال حضور در آزمايش بزرگ انتخابات را بيابند، لذا به نظر مي‌رسد نسبت به اعلام صلاحيت آقايان دکتر مصطفي معين و مهندس مهرعليزاده تجديد نظر صورت گيرد.»(2/3/84)

امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) حتي در نگاهي فراتر به وجود تکثر سياسي در چارچوب نظام اسلامي قائل است. به نحويي که در ديدار جمعي از فضلاي حوزه علميه قم، در تابستان سال 1388 و در ايامي که کشور درگير فتنه انتخابات رياست جمهوري دهم بود، اذعان داشتند: «من يک وقتي اينجا به خود آقاي خاتمي - همان وقت که ايشان وزير بود و آمد پيش من- گفتم ببين آقاي خاتمي! اگر امروز يک جريان چپ در کشور وجود نداشت من لازم مي‌دانستم يک جريان چپ به وجود بياورم تا برآيند اين دو حرکت - [يعني] حرکتي که آقاي هاشمي و او شروع کرده- يک برآيند معتدل باشد.»(30/4/88)

البته اين تکثر و تنوع بايد داراي چارچوبي باشد. همان‌طور که پيش از اين اشاره شد، از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامي "اعتقاد به نظام اسلامي، اسلام، قانون اساسي و حضرت امام(ره)" شروط لازم براي آن است. به واقع اين دايره فراگيري تنها جريان‌ها و گروه‌هاي سياسي را در بر مي‌گيرد كه در نظر و عمل پايبندي خود به انقلاب اسلامي و قانون اساسي و منافع ملي را ثابت كرده باشند. البته طبق قانون اساسي، وظيفه تشخيص آن برعهده شوراي نگهبان گذاشته شده است. جريان‌هاي سياسي كه مرزهاي خودی و غيرخودی را در نورديده و براي ضربه زدن به نظام اسلامي اردوگاه واحدي را با ضدانقلاب (هرچند موقت) تشكيل داده‌اند و كساني كه براي پيشبرد اهداف خود از تحصن و خانه‌نشيني و ... براي فشار بر نظام اسلامي بهره برده‌اند، بايد براي بازگشت به دايره فراخ نيروهاي خودي در مقابل رفتار سياسي‌شان به ملت و نظام اسلامي پاسخگو باشند.

از این رو، امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، در ديدار با اعضاي مجلس خبرگان رهبري، انتخابات در نظام جمهوري اسلامي را يكي از بهترين، آزادترين و استانداردترين انتخابات‌ها در دنيا بر‌می‌شمارند و ضمن دفاع از شوراي نگهبان به عنوان عالي‌ترين نهاد مسئول حفظ صحت و سلامت انتخابات می‌فرمایند:«اين كه برخي تلاش دارند، بررسي صلاحيتها در انتخابات را به عنوان يك اشكال نظام اسلامي مطرح كنند، سخن غيرفني و ناشيانه اي است، زيرا بررسي صلاحيت كانديداها و عبور آنها از صافي‌هاي قانوني، در دموكراسي‌هاي دنيا وجود دارد.»(17/12/91)

لذا از اعضاي شوراي نگهبان مي‌خواهد:«همان‌گونه كه تا به حال براساس قانون عمل كرده‌اند، در انتخابات رياست جمهوري نيز در چارچوب قانون عمل كنند و در نهايت هر فردي كه براساس ضوابط قانوني، از اين صافي عبور كرد، مي‌تواند وارد انتخابات شود.»(17/12/91)

7. انتخابات اخلاقي

يکي ديگر از شاخص‌هاي مورد تاکيد مقام معظم رهبري توجه به «سلامت رقابت‌هاي انتخاباتي» است که تحقق آن در گرو رعايت اخلاق در ميدان رقابت‌هاست. توجه به مسائلي از قبيل پرهيز از دروغ، تهمت و افترا، تخريب، سياه‌نمايي، بزرگنمايي مشکلات، اسراف، هزينه‌کردهاي غيرشرعي، دادن وعده‌هاي غيرواقعي، خريد راي و ... نمونه‌اي از دغدغه‌هايي است که توجه به آن مي‌تواند متضمن سلامت رقابت انتخابات باشد. اين اصول در سطوح مختلف رقابت انتخاباتي همچون تبليغات، مناظرات و گفتگوها و مصاحبه‌ها با رسانه‌هاي مختلف، يادداشت‌هاي مطبوعاتي وابسته به جريان‌هاي سياسي و همچنين رقابت نزد طرفداران و هواداران بايد مورد توجه قرار گيرد.

حکيم انقلاب در ديدار با دست‌اندرکاران برگزاري انتخابات، ضمن تاکيد بر رعايت اخلاق، آن را شرط سلامت انتخابات دانستند و فرمودند: «نامزدهاي انتخاباتي به يکديگر اهانت نکنند؛ خب، جنابعالي نامزد هستيد، معتقديد که آدم صالحي هستيد، آدم برجسته‌اي هستيد؛ بسيار خوب، از خودتان هرچه مي‌خواهيد تعريف کنيد بکنيد امّا به رقيبتان اهانت نکنيد، به رقيبتان تهمت نزنيد، از رقيبتان غيبت هم نکنيد؛ تهمت و افترا يعني نسبتي بدهيد که واقعيت ندارد، [امّا] غيبت يعني نسبتي بدهيد که واقعيت دارد؛ غيبت هم نبايد بکنيد. بنابراين اين هم يک وظيفه است و يک معيار است براي سلامت انتخابات.»(30/10/94)

در سال 1385 نيز رهبر معظم انقلاب در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام جمهوري اسلامي با صراحت از اين مهم چنين ياد کردند: «بعضي فضاي انتخابات را خراب مي‏كنند؛ تخريب كردن، اهانت كردن و خُرد كردن شخصيت‌هاي گوناگون، همه برخلاف اقتضاي سلامت انتخابات است. هم مطبوعات، هم راديو و تلويزيون، هم كساني كه به ابزارهاي گوناگون ارتباط جمعي ديگري مجهز هستند- رايانه‏ها و شيوه‏هاي رايانه‏اي- هم كساني كه يك منبري براي سخن گفتن دارند؛ مثل خطباي جمعه و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي؛ همه توجه داشته باشند كه «تخريب، فضاي انتخابات را خراب مي‏كند». شما از آن كسي كه به او علاقه‏منديد، دفاع كنيد؛ هيچ مانعي ندارد؛ اما به آن كسي كه رقيب اوست، مطلقا حمله نكنيد؛ تخريب نكنيد. اين تخريب و اين حرف زدن‌ها و اهانت كردن‌ها، نه حجيت دارد براي مستمعان، و نه جايز است؛ به خاطر اين‌كه فضا را خراب مي‏كند. بنابراين مسئله‏ي حفظ سلامت خودِ انتخابات و حفظ سلامت فضاي انتخابات، خيلي مهم است.»(18/ 7/ 85)

امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در نفي رفتار و قضاوت‌هاي افراطي در انتخابات مي‌فرمايند: «بعضي‌ها رقيب انتخاباتي خودشان را «شيطان اكبر» به حساب مي‌آورند! شيطان اكبر آمريكاست، شيطان اكبر صهيونيسم است؛ رقيب جناحي كه شيطان اكبر نيست، رقيب انتخاباتي كه شيطان اكبر نيست. من طرفدار زيدم، شما طرفدار عمروئي؛ من شما را شيطان بدانم؟ چرا؟ به چه مناسبت؟ در حالي كه زيد و عمرو هر دو ادعاي انقلاب و اسلام مي‌كنند، در خدمت اسلام و در خدمت انقلابند.»(24/7/91)

رهبر معظم انقلاب قبل از برگزاري انتخابات مجلس هشتم مي‌فرمايند: «در همين انتخابات اگر بد عمل بكنيم، به هم بد بگوئيم، با هم كينه‏ورزي كنيم، به يكديگر تهمت بزنيم، برخلاف قوانين و مقررات رفتار كنيم، مي‌تواند وسيله‏ي سقوط و ضعف و انحطاط باشد؛ دست خود ماست؛ امتحان الهي است.»(21/7/86)

معظم‌له در انتخابات دهم رياست جمهوري بيشتر بر مساله رعايت اخلاق و قانون توسط نامزدهاي انتخاباتي تاکيد نمودند و فرمودند:« نامزدهاي محترمي كه تاكنون نام‏نويسي كرده‏اند و مشغول تبليغات و اظهاراتي هستند سعي كنند با انصاف عمل كنند. اثبات و نفي‏شان با توجه به حق و صدق باشد!»(22/2/88) ايشان هشدار مي‌دهند: «نامزدهاي محترم توجه داشته باشند: اذهان عمومي را تخريب نكنند. اين همه نسبت خلاف دادن به اين و آن، تخريب كننده‏ي اذهان مردم است؛ واقعيت هم ندارد؛ خلاف واقع هم هست.» (22/2/88)

8. انتخابات شايسته‌سالار

يکي از شاخص‌هاي انتخابات شايسته نظام اسلامي آن است که فرآيند انتخابات به نحوي باشد که در نهايت شايستگان و اصلحان بر مسند قدرت تکيه زنند. اين مساله رمز تعالي و ارتقاء نظام اسلامي است که در آموزه‌هاي ديني نيز فراوان بر آن تاکيد شده است. رهبر معظم انقلاب در تمامي انتخابات‌های گذشته بر ضرورت انتخاب اصلح تاکيد داشته‌اند. معظم‌له در سفر به خراسان شمالي و در جمع بسيجيان در اين زمينه مي‌فرمايند:«از خدا بخواهيم و خودمان هم چشممان را باز كنيم؛ كاري كنيم كه نتيجه‌ي انتخابات، يك گزينش خوب و همراه با صلاح و صرفه‌ي انقلاب و كشور باشد.»(24/7/91)

ايشان با صراحت اعلام مي‌دارند که «مردم بايد به فكر شناخت اصلح باشند؛ چون امر كوچكي نيست»(11/2/80) و معتقدند:«آنچه كه براي مردم در اين انتخابات و همه‏ي گزينش‌هاي ملي و انتخابات‌ها مهم است، اين است كه سطح كارآمدي نظام روز به روز ارتقا پيدا كند؛ اين اساس مسئله است. اگر مردم دنبال رئيس‏جمهور يا دنبال نماينده‏ي مجلس مي‏گردند يا دنبال ديگر كساني هستند كه مي‏خواهند آن‏ها را با انتخاب تعيين كنند، در پي آن هستند كه انسان‌هاي كارآمدي را بر اريكه‏ي مسئوليت بنشانند تا آن‏ها بتوانند سطح كارآمدي نظام را افزايش بدهند و مشكلات مادي و معنوي مردم را حل كنند؛ اين خواست مردم است. حالا گروه‌ها و احزاب و عناصر سياسي هم هركدام نقطه‏نظرهايي دارند؛ آن نقطه‏نظرات براي خودشان است.»(24/ 8/ 83) لذاست كه توجه و تاكيد بر انتخاب اصلح معنا مي‌يابد.

البته اين امر در نگاه رهبر معظم انقلاب بر عهده مردم گذاشته شده است نه بر عهده مسئولين و نخبگان! خواص نقش مشورت‌دهي و هدايت‌گري را بر عهده دارند اما در نهايت اين حق و وظيفه مردم است که بايد به گزينه اصلح راي دهند. معظم‌له به اين وظيفه خطير مردم در نظام مردم‌سالار ديني چنين اشاره دارند:«البته هركس صلاحيتش در مراكز قانوني تأييد شود، صالح‏ است؛ اما بايد در بين صالح‏ها گشت و صالح‏تر را پيدا و او را انتخاب كرد. اين، هنر شما مردم است.»(17/2/84)

نکته قابل ملاحظه ديگر آنکه "اصلح‌گزيني" نبايد موجب اختلافات و درگيري در ميان اقشار جامعه شود و هدف بالاتر انتخابات را که افزايش همبستگي ملي است، خدشه‌دار کند. لذا معظم‌له با صراحت اعلام مي‌دارند:«افرادي كه از تأييد شوراي نگهبان عبور كرده‏اند، قانوناً صالحند. البته صلاحيت‌ها يك اندازه نيست؛ صالح داريم، اصلح داريم؛ تشخيص‌ها مختلف است؛ يكي چيزي را ملاك قرار مي‏دهد و كسي را اصلح مي‏داند و كسي چيز ديگر را ملاك قرار مي‏دهد. اشكالي ندارد؛ اين‏ها نبايد موجب اختلاف شود. مبادا به خاطر علاقه‏مندي يك دسته به يك نامزدِ رياست جمهوري و دسته‏ي ديگر به يك نامزد ديگر، بين آحاد مردم شقاق و اختلافي پيدا شود. چه مانعي دارد؟ قانون همين را خواسته است كه مردم طبق سلايقِ خودشان بگردند و انتخاب كنند».(28/2/80)

رهبر معظم انقلاب در آستانه انتخابات رياست جمهوري يازدهم ضمن تاکيد بر اصلح گزيني انذار دادند:«اين معنايش اين نيست كه اگر ما كسي را نپسنديديم، با او بداخلاقي كنيم، برخورد تند و سخت و غلط بكنيم؛ نه. آن كساني كه خودشان را صالح مي‌دانند، براي خودشان اهليت قائلند، وارد ميدان شوند.»(24/7/91)

هرچند براي رسيدن به شايسته‌ترين فرد بايد تلاش و تحقق نمود و به کارشناسان مراجعه کرد، اما وسواس در انتخاب اصلح نيز روا نیست و نبايد به عدم شرکت در انتخابات ختم شود! لذا توصيه اکید می‌کنند:«هركس كه برود رأي بدهد، چه رأي او صائب باشد و به اصلح رأي داده باشد و چه اشتباه كرده باشد و به غيراصلح رأي بدهد، همين اندازه كه از روي احساس تكليف نسبت به آينده پاي صندوق برود و رأي بدهد، اين رأي پيش خداي متعال مأجور و موجب ثواب است و اين شخص، علاقه‏مند به نظام و رهبري است. آنچه كه مهم است، اين احساس تكليف است. همه‏ي آحاد ملت، اين احساس تكليف را بايد بكنند.»(13/2/76)

رهبر معظم انقلاب اسلامي در مورد ويژگي‌هاي نامزد اصلح در ادوار انتخابات موارد فراواني از جمله «اعتقاد به نظام اسلامي، اعتقاد به آرمان‌هاي حضرت امام(ره)، مديريت، كارآمدي، شجاعت، ساده‌زيستي و ... » را برشمرده‌اند که بايد به آنها مراجعه کرد. از جمله اين راهنمايي‌ها در انتخابات رياست جمهوري دوازدهم است که امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در ارتباط تصويري با نمايندگان تشکل‌هاي دانشجويي تلاش دارد تا:«دولتي تشکيل بشود که داراي کفايت باشد، مديريت لازم را داشته باشد، باايمان باشد، مردمي باشد، لبريز از اميد باشد. مسئولين دولتي بايد خودشان نااميد نباشند. اگر يک آدم نااميد و افسرده‌اي را ما در رأس يک کاري گذاشتيم، خب پيداست که اين کار پيش نخواهد رفت؛ بايد لبريز از اميد باشند. معتقد به توانمندي‌هاي داخلي باشند. آن که معتقد است که چه از لحاظ دفاعي، چه از لحاظ سياسي، چه از لحاظ اقتصادي، چه از لحاظ توليد و امثال اينها کاري در کشور نمي‌شود انجام داد، واقعاً لايق فرمان‌روايي و حکمراني بر اين مردم نيست؛ بايستي کساني بر سر کار بيايند که معتقد به مردم باشند، معتقد به جوان‌ها باشند، عقيده‌ي به جوان‌ها داشته باشند، واقعاً عنصر جوان را قدر بدانند، [داراي] عملکرد انقلابي باشند و حقيقتاً عدالت‌خواه باشند؛ نه اينکه به لقلقه‌ي زبان اسم عدالت آورده بشود؛ به معناي واقعي کلمه عدالت‌خواه باشند و ضدّفساد باشند.»(21/2/1400)